ԳՈՐԾՔ ԱՌԱՔԵԼՈՑ 17
1 Ամփիպոլիսէն եւ Ապողոնիայէն անցնելով՝ Թեսաղոնիկէ եկան, ուր Հրեաներուն ժողովարանը կար:
Basa naa ma, Paulus no Silas lao rakandoo. Ara lao tungga kotaꞌ sa, naran Amfipolis. Boe ma ara risiꞌ kota feaꞌ, naran Apolonia. Mia naa, ara lao rakandoo losa kota Tesalonika. Sia naa, hambu atahori Yahudi ra ume hule-oꞌen esa.
2 Պօղոս ալ՝ իր սովորութեան համաձայն՝ մտաւ անոնց մէջ, ու երեք Շաբաթ օրեր խօսեցաւ անոնց հետ Գիրքերուն մասին,
Mete ma ara losa mamanaꞌ esa fo hambu ume hule-oꞌeꞌ sia naa, nandaa no fai hahae aoꞌ, Paulus biasa masoꞌ neu hule-oꞌe no atahori ra. Losa Tesalonika ma, ana o masoꞌ nisiꞌ ume hule-oꞌe. Ara ola-olaꞌ esa no esa, rendiꞌ Lamatualain Susura Meumare Na. Ana tungga hule-oꞌe no se taꞌo naa, tungga fai hahae aoꞌ, nggarei telu tute-tute.
3 բացատրելով եւ փաստարկելով անոնց թէ Քրիստոս պէ՛տք է չարչարուէր ու մեռելներէն յարութիւն առնէր. եւ ըսաւ. “Այս Յիսուսը՝ որ ես կը հռչակեմ ձեզի, Քրիստո՛սն է”:
Ana nafadꞌe se nae, “Mete ma hita paresaꞌ malolole sia Lamatualain Susura Na, hita bubꞌuluꞌ tae, ara olaꞌ mia dalahulu na rae, Atahori fo Lamatualain helu nae haituaꞌ a, dei fo doidꞌoso naeꞌ losa Ana mate. Te Lamatualain koasa Na, tao nasodꞌaꞌ baliꞌ E. Ia naa, hita bubꞌuluꞌ, Atahori fo Lamatuaꞌ heluꞌ naa, naeni Yesus!”
4 Անոնցմէ ոմանք անսացին ու միացան Պօղոսի եւ Շիղայի, նաեւ՝ բարեպաշտ Յոյներէն մեծ բազմութիւն մը. առաջնակարգ կիներէն հաւատացողներն ալ սակաւաթիւ չէին:
Atahori ra rena basa ma, hambu atahori Yahudi ruma simbo Paulus oꞌola na, de raꞌabꞌue ro se. Inaꞌ monaen hira ro atahori Yunani feaꞌ mana hii Lamatuaꞌ sia kota naa, o simbo Paulus oꞌolan.
5 Բայց չանսացող Հրեաները նախանձեցան, եւ քանի մը դատարկապորտ, գռեհիկ մարդիկ առնելով՝ բազմութիւն ժողվեցին, ամբողջ քաղաքին մէջ աղմուկ հանեցին, ու Յասոնի տան վրայ յարձակելով կը փնտռէին զանոնք՝ որ ամբոխին տանին:
Te atahori Yahudi ra malangga nara, boto-nggara nara temeꞌ ma rala nara mera. Ara ratatale mana rolo-kooꞌ ra fo tao kaco. De atahori ra raꞌabꞌue, ma reu tao kaco mia kota naa. Ara sangga Paulus no Silas, fo rendi se risiꞌ atahori mana ramueꞌ naa ra. De ara reu heo rala Yason ume na fo sangga se, huu ara numban sia naa.
6 Երբ չգտան զանոնք, Յասոնը եւ քանի մը եղբայրներ քաշկռտելով տարին քաղաքապետներուն առջեւ՝ գոռալով. «Անոնք որ երկրագունդը տակնուվրայ ըրին՝ հոս ալ հասած են,
Te ara nda hambu se sia naa sa. De ara rendi Yason no atahori mamahereꞌ feaꞌ hira risiꞌ mamana nggero dedꞌeat. Ara tudꞌu Yason se rae, “Aleꞌ ia atahori rema sia hita kota naa. Ara reu sia bee-bꞌee, ara tao kaco sia naa! Aleꞌ ia ara rema fo rae nggari hita atoran na, fo nggati no sira atoran na! Yason ia, simbo atahori ia ra numban sia ume na! Te basa se labꞌan hita atoran na, huu ara nda rataa mane Kaisar monaeꞌ a sa. Rataaꞌ a sira malangga monae na esa, naran Yesus.”
7 ու Յասոն ընդունած է զանոնք: Ասոնք բոլորը կը գործեն կայսրին հրամաններուն դէմ, ըսելով թէ ուրիշ թագաւոր մը կայ՝ Յիսուս անունով»:
8 Բազմութիւնն ու քաղաքապետները վրդովեցան՝ լսելով այս բաները:
Monaen ra ro atahori mana sia naa ra rena rala ma, dudꞌuꞌa nara rela leli.
9 Բայց երբ երաշխիք առին Յասոնէն եւ միւսներէն՝ արձակեցին զանոնք:
Ara denu Yason no atahori mamahereꞌ ra bae doiꞌ, fo dadꞌi bukti sira nda tao kaco sa ena, ma nda rela sa. Yason se bae basa ma, ara mboꞌi se.
10 Եղբայրներն ալ իսկոյն՝ գիշերուան մէջ՝ Բերիա ղրկեցին Պօղոսն ու Շիղան, որոնք հոն հասնելով՝ գացին Հրեաներուն ժողովարանը:
Tetembaꞌ naa, atahori mamahereꞌ mia Tesalonika, dudꞌuꞌa rae malole lenaꞌ Paulus no Silas risiꞌ kotaꞌ feaꞌ sa. Basa de, ara haitua ruꞌa se risiꞌ kotaꞌ esa, naran Berea. Losa naa, ara risiꞌ atahori Yahudi ra ume hule-oꞌeꞌ na.
11 Ասոնք աւելի ազնիւ էին՝ քան Թեսաղոնիկէի մէջ եղողները. Աստուծոյ խօսքը ընդունեցին լման յօժարութեամբ, եւ ամէն օր կը զննէին Գիրքերը, տեսնելու թէ այդպէ՛ս են այդ բաները:
Te atahori Yahudi mana sia Berea ra, nda onaꞌ atahori mana sia Tesalonika ra sa. Ara hii rena ma rae simbo Paulus se oꞌola nara. Ara rena malolole Paulus se, ma mete malolole Lamatualain Susura Meumare Na, fo rae rahine, Paulus se oꞌola na, tebꞌe, do hokoꞌ. Naa de, ara paresaꞌ lutu-leloꞌ Lamatualain Susura Na hatuꞌ-rerelon.
12 Ուստի անոնցմէ շատերը հաւատացին, ու մեծայարգ յոյն կիներէն եւ այր մարդոցմէն հաւատացողներն ալ սակաւաթիւ չէին:
Huu naa, atahori Yahudi naeꞌ ma atahori Yunani naeꞌ ramahere Yesus. Mia atahori Yunani ra, hambu touꞌ ma inaꞌ mana raꞌena pangaru monaeꞌ.
13 Բայց երբ թեսաղոնիկեցի Հրեաները գիտցան թէ Բերիայի մէջ ալ Պօղոս հռչակեց Աստուծոյ խօսքը, հո՛ն ալ եկան ու գրգռեցին բազմութիւնը:
Atahori Yahudi mia Tesalonika ra rena Paulus se ranori Lamatualain Dedꞌea-oꞌola Na sia Berea ma, ara rema tungga, de ratatale atahori fo tao kaco sia naa.
14 Այն ատեն եղբայրները իսկոյն Պօղոսը ճամբեցին՝ որ երթայ մինչեւ ծովեզերքը, բայց Շիղա եւ Տիմոթէոս մնացին հոն:
Naa de, atahori mamahereꞌ sia Berea ra, ro Paulus lai-lai tasi suun reu. Te Timotius no Silas leo rakandoo sia Berea.
15 Անոնք որ կը տանէին Պօղոսը՝ հասցուցին զայն մինչեւ Աթէնք, ապա մեկնեցան՝ պատուէր ստանալով Շիղայի ու Տիմոթէոսի համար, որ շուտով գան իրեն:
Ara ro Paulus losa kotaꞌ esa, nara na Atena. Basa ma ara lao hela e, fo baliꞌ Berea reu. Ara rendi haraꞌ mia Paulus oi, Silas no Timotius, rema lai-lai fo raꞌabꞌue ro e.
16 Մինչ Աթէնքի մէջ Պօղոս կը սպասէր անոնց, իր հոգին գրգռուած էր իր մէջ, տեսնելով քաղաքը՝ լեցուած կուռքերով:
Paulus nea-nea Silas no Timotius rema risiꞌ Atena ma, rala na susa, huu nita mamana sosonggoꞌ sia bee-bꞌee sia kota naa.
17 Ուստի ժողովարանին մէջ կը խօսէր Հրեաներուն ու բարեպաշտ մարդոց, նաեւ ամէն օր հրապարակներուն մէջ՝ անոնց որ հանդիպէր:
Sia naa, hambu atahori Yahudi hira, ma atahori nda Yahudi ra sa hira mana hii hule-oꞌe neu Lamatualain. Paulus masoꞌ nisiꞌ ume hule-oꞌe nara, de esa fee esa dudꞌuꞌat. Tungga fai, ana o nisiꞌ mamana neseo-nehasaꞌ fo ola-olaꞌ no sudꞌiꞌ a se.
18 Քանի մը Եպիկուրեան եւ Ստոյիկեան փիլիսոփաներ ալ կը խորհրդակցէին իրեն հետ: Ոմանք կ՚ըսէին. «Ի՞նչ ըսել կ՚ուզէ այս սերմնաքաղը»: Ուրիշներ ալ կ՛ըսէին. «Կը թուի թէ օտար աստուածներու քարոզիչ է». որովհետեւ կ՚աւետէր անոնց Յիսուսը եւ յարութիւնը:
Ana naselu-nataa no meser hira mia babꞌanggi karuaꞌ sia kota naa, naeni babꞌanggiꞌ Epikuros no babꞌanggiꞌ Stoa. Ana olaꞌ soꞌal Yesus nae, Ana nasodꞌa baliꞌ ena ma, hambu ruma puras miru, rae “Puuh! Mana ombon koson ra baꞌi na!” Ma ruma raꞌaeꞌeiꞌ rae, “Wueh! Atahori ia nae naꞌasusuuꞌ hita fo songgo sira lamatua feaꞌ nara!”
19 Ուստի առնելով զայն՝ տարին Արիսպագոս ու կ՚ըսէին. «Կրնա՞նք գիտնալ թէ ի՛նչ է այդ նոր ուսուցումը՝ որ դուն կը քարոզես,
Atahori Atena ma atahori deaꞌ mana leo sia kota naa, mete ma rena dala feuꞌ, onaꞌ nenori feuꞌ do dudꞌuꞌa feuꞌ, na, sira atahori mahine nara endoꞌ raꞌabꞌue fo esa fee esa dudꞌuꞌat sia mbuku anaꞌ esa, nara na Areopagus. De hambu ruma mia sira e rema rendi Paulus nisiꞌ mbukuꞌ naa, de roꞌe e rae, “Mufadꞌe sobꞌa nenori feuꞌ naa! Te nenori ma tao hai bingun. De hai moꞌe olaꞌ seluꞌ fo hai mihine.”
20 որովհետեւ քանի մը տարօրինակ բաներ լսել կու տաս մեզի՝՝: Ուրեմն կ՚ուզենք գիտնալ թէ ի՛նչ կրնան ըլլալ ատոնք»:
21 (Որովհետեւ բոլոր Աթենացիներուն եւ հոն գաղթած օտարականներուն ժամանցը ուրիշ ոչինչ է, քան նոր բան ըսել կամ լսել: )
22 Հետեւաբար Պօղոս կայնեցաւ Արիսպագոսի մէջ եւ ըսաւ. «Աթենացի՛ մարդիկ, կը նշմարեմ թէ ամէն ինչով չափազանց կրօնասէր էք:
Basa naa ma, Paulus nambariiꞌ de olaꞌ nae, “Atahori Atena re! Au laoꞌ ndule hei kota ma ia, de mete-ita hei manggate tungga agama. Au ita hei mamana sosonggo mara sia bee-bꞌee. Au ita fatu sosonggoꞌ esa nenesuraꞌ oi, ‘Sosonggoꞌ ia fee lamatuaꞌ nda nenenehineꞌ sa.’ Sosoa na, hei songgo Lamatualain ena, te nda feꞌe mihine E sa. Eni ia, fo au ufadꞌe neu nggi oras ia.
23 Քանի որ ես շրջելով ու ձեր պաշտամունքը զննելով՝ գտայ զոհասեղան մը, որուն վրայ գրուած էր. «Անծանօթ Աստուծոյն»: Ուստի ա՛ն՝ որմէ դուք կ՚ակնածիք առանց ճանչնալու, ես զա՛յն կը հռչակեմ ձեզի:
24 Աստուած՝ որ ստեղծեց աշխարհը եւ անոր մէջ եղած բոլոր բաները, ի՛նք՝ որ Տէրն է երկինքի ու երկրի, ո՛չ կը բնակի ձեռակերտ տաճարներու մէջ,
Ana, mana naꞌadꞌadꞌadꞌiꞌ lalai no raefafoꞌ no basa isi nara. Ana malangga sia basa lalai no raefafoꞌ. De Ana nda leo sia mamana sosonggoꞌ fo atahori taoꞌ sa.
25 ո՛չ ալ կը խնամուի մարդոց ձեռքով՝ իբր թէ որեւէ բանի կարօտ ըլլար. քանի որ ի՛նք կու տայ բոլորին կեանք, շունչ, եւ ամէն ինչ:
Ana mana fee hahaeꞌ ma masodꞌaꞌ neu atahori. Eꞌeku na, Ana fee hita sudꞌi a saa fo hita parlu a. Te Eni nda parlu saa saꞌ boe. Huu naa, atahori nda bisa tulu-fali E sa.
26 Մէ՛կ արիւնէ ստեղծեց մարդոց բոլոր ազգերը՝ որպէսզի բնակին ամբողջ երկրի մակերեսին վրայ, ու սահմանեց նախապէս որոշուած ժամանակները եւ անոնց բնակարանի սահմանները՝ որ փնտռեն Տէրը,
Mia atahori esa, Ana tao basa leo sia raefafoꞌ ia. Ana mana banggi fee esa-esaꞌ no nusa na. Ana mana ator basa leo naa ra hehene nara no tutudꞌa nara, esa-esaꞌ no fai na.
27 ու թերեւս գտնեն զինք խարխափելով, թէպէտ մեզմէ իւրաքանչիւրէն ալ հեռու չէ:
Ana tao taꞌo naa, huu Ana nau hita sangga fo tahine E no malolole. Memaꞌ atahori sangga fo rae randaa ro E. Tao-tao te, Ana nda naꞌadꞌodꞌooꞌ no hita sa.
28 Արդարեւ անո՛վ կ՚ապրինք, կը շարժինք եւ կանք, ինչպէս ձեր բանաստեղծներէն ոմանք ալ ըսին. “Քանի որ մենք անոր ցեղէն իսկ ենք”:
Atahori olaꞌ rae, ‘Hita ani-hahae na, nema mia Eni. Hita masodꞌa na, naꞌoka sia Eni.’ Ma hambu hei manahelo ma esa olaꞌ nae, ‘Hita tasodꞌa, huu eni. Huu naa, hita dadꞌi tititi-nonosi nara.’
29 Ուրեմն՝ Աստուծոյ ցեղէն ըլլալով՝ պէտք չէ կարծենք՝՝ թէ աստուածութիւնը նման է ոսկիի կամ արծաթի կամ քարի, քանդակուած մարդկային արուեստով ու երեւակայութեամբ՝՝:
Naa, memaꞌ tebꞌe. Basa hita, Eni tititi-nonosi na. De afiꞌ duꞌa mae Lamatualain onaꞌ paton sosonggoꞌ fo atahori tao mia lilo, do doi fulaꞌ, do fatu, tungga sira dudꞌuꞌa nara.
30 Եւ հիմա Աստուած, անտեսելով այս անգիտութեան ժամանակները, ամէնուրեք կը պատուիրէ բոլոր մարդոց՝ որ ապաշխարեն:
Dalahulu na, atahori nda feꞌe rahine dalaꞌ naa sa. Naa de, Lamatualain hela hita tasodꞌa tungga nggoa tara. Te aleꞌ ia, Ana nda nau hita tasodꞌa taꞌo naa sa ena. De Ana parenda nae hita musi lao hela sosonggoꞌ ra, fo tungga E leo.
31 Որովհետեւ սահմանած է օր մը, երբ պիտի դատէ երկրագունդը արդարութեամբ՝ իր որոշած մարդուն միջոցով. եւ այս մասին հաւաստիք տուաւ բոլորին՝ մեռելներէն յարուցանելով զայն»:
Ana o dudꞌu faiꞌ esa, nae hukun raefafoꞌ no basa isi nara, huu sala-kilu nara. Ma Ana dudꞌu Atahori sa, dadꞌi mana nggero-furi. Dei fo Atahori naa huku-doki no matetuꞌ. Aleꞌ ia, manggareloꞌ ena, mana nggero a, seka. Naeni, mana mateꞌ a, te Lamatualain tao nasodꞌa baliꞌ E ena.”
32 Երբ լսեցին մեռելներու յարութեան մասին՝ ոմանք ծաղրեցին, իսկ ուրիշներ ըսին. «Այս մասին դարձեալ մտիկ պիտի ընենք քեզի»:
Atahori mana raꞌabꞌue sia naa ra rena Paulus nae, ‘hambu atahori nasodꞌa baliꞌ ena’ ma, ara mali e. Te atahori hira tao-afiꞌ neu e. Ara rafadꞌe e rae, “Hai feꞌe hii amaꞌ olaꞌ dalaꞌ naa. Te faiꞌ ruma dei.”
33 Այսպէս Պօղոս մեկնեցաւ անոնց մէջէն:
Basa ma, Paulus lao hela mamanaꞌ naa.
34 Սակայն քանի մը մարդիկ յարեցան իրեն, ու հաւատացին. անոնց մէջ էին Դիոնեսիոս Արիսպագացին, Դամարիս անունով կին մը, եւ իրենց հետ ուրիշներ:
Te ruma raꞌabꞌue ro e, huu ramahere Lamatuaꞌ Yesus. Mia sira e, hambu atahori mahineꞌ esa sia Areopagus, naran Dionisius. Ma inaꞌ esa, naran Damaris. Atahori fea hira o tungga ro se boe.
