ԳՈՐԾՔ ԱՌԱՔԵԼՈՑ 17
1 Ամփիպոլիսէն եւ Ապողոնիայէն անցնելով՝ Թեսաղոնիկէ եկան, ուր Հրեաներուն ժողովարանը կար:
Paulo e Silas viajaram pelas [cidadezinhas ]de Anfípolis e Apolônia e chegaram à [cidade ]de Tessalônica. Havia lá uma casa de reuniões dos judeus.
2 Պօղոս ալ՝ իր սովորութեան համաձայն՝ մտաւ անոնց մէջ, ու երեք Շաբաթ օրեր խօսեցաւ անոնց հետ Գիրքերուն մասին,
[No Sábado/dia de descanso dos judeus, ]Paulo se dirigiu, como de costume, à casa de reuniões. Durante três semanas, [ele passou lá ]o dia de descanso dos judeus. Referindo-se às Escrituras [sobre o Messias, ]ele falou com as pessoas ali reunidas.
3 բացատրելով եւ փաստարկելով անոնց թէ Քրիստոս պէ՛տք է չարչարուէր ու մեռելներէն յարութիւն առնէր. եւ ըսաւ. “Այս Յիսուսը՝ որ ես կը հռչակեմ ձեզի, Քրիստո՛սն է”:
Ele explicou e comprovou que [os profetas tinham escrito que ]o Messias teria que morrer e [depois ]voltar à vida. Ele lhes disse: “Este homem Jesus, de quem lhes falo, é o nosso Messias. [Ele morreu e depois voltou à vida, bem como os profetas predisseram / profetizaram”. ]
4 Անոնցմէ ոմանք անսացին ու միացան Պօղոսի եւ Շիղայի, նաեւ՝ բարեպաշտ Յոյներէն մեծ բազմութիւն մը. առաջնակարգ կիներէն հաւատացողներն ալ սակաւաթիւ չէին:
Alguns dos judeus [ali presentes ]foram persuadidos por {creram na} [aquilo que Paulo disse ]e passaram a associar-se com Paulo e Silas. Houve ali também muitos gentios/não judeus que adoravam a Deus, e muitas mulheres graúdas/importantes [que também creram na mensagem sobre Jesus ]e começaram a associar-se com Paulo e Silas.
5 Բայց չանսացող Հրեաները նախանձեցան, եւ քանի մը դատարկապորտ, գռեհիկ մարդիկ առնելով՝ բազմութիւն ժողվեցին, ամբողջ քաղաքին մէջ աղմուկ հանեցին, ու Յասոնի տան վրայ յարձակելով կը փնտռէին զանոնք՝ որ ամբոխին տանին:
Mas [alguns líderes ]dos judeus ali na Tessalônica ficaram ciumentos [por causa das muitas pessoas que acreditaram naquilo que Paulo ensinava. ]Portanto aqueles judeus se dirigiram à praça pública e persuadiram alguns preguiçosos, [que vadiavam por ali, ]a segui-los. [Assim, os líderes ]dos judeus conseguiram reunir uma multidão e incitaram as pessoas a fazerem muito barulho, zangando-se [com Paulo e Silas. ]Aqueles [judeus e outros ]correram até a casa de [um homem chamado ]Jasão. [Foi ele quem tinha convidado Paulo e Silas a se hospedarem em sua casa. ]Eles quiseram tirar Paulo e Silas da casa, levando-os até onde [havia ]uma multidão [de pessoas. ]
6 Երբ չգտան զանոնք, Յասոնը եւ քանի մը եղբայրներ քաշկռտելով տարին քաղաքապետներուն առջեւ՝ գոռալով. «Անոնք որ երկրագունդը տակնուվրայ ըրին՝ հոս ալ հասած են,
Ao saberem que Paulo e Silas realmente não se encontravam naquela casa, procuraram o Jasão [e o pegaram. ]Eles arrastavam Jasão e alguns [outros ]cristãos até onde estavam congregados os chefes/oficiais municipais e [muitas outras pessoas. ]Os homens [que trouxeram Jasão ]gritavam: “Esses [dois ]homens causam problemas [IDM] por toda parte [HYP] [por onde eles viajam. ]Agora eles chegaram a nossa cidade,
7 ու Յասոն ընդունած է զանոնք: Ասոնք բոլորը կը գործեն կայսրին հրամաններուն դէմ, ըսելով թէ ուրիշ թագաւոր մը կայ՝ Յիսուս անունով»:
e [esse tal ]de Jasão os convidou a se hospedarem na casa dele. Todos os membros [desse grupo ]desobedecem / se opõem (a)os decretos do nosso Imperador. Eles afirmam que o [verdadeiro ]governante/rei é outro homem, chamado Jesus!”
8 Բազմութիւնն ու քաղաքապետները վրդովեցան՝ լսելով այս բաները:
Quando a multidão [ali congregada ]e os chefes municipais ouviram isso, eles ficaram bem zangados e perturbados.
9 Բայց երբ երաշխիք առին Յասոնէն եւ միւսներէն՝ արձակեցին զանոնք:
[Eles quiseram botar os cristãos na cadeia. Mas em vez de assim fazerem, ]os oficiais obrigaram Jasão e os demais [cristãos ]a pagarem uma multa e prometeram [devolver-lhes o dinheiro se Paulo e Silas não provocassem mais problemas. ]Então os chefes soltaram Jasão e os demais cristãos.
10 Եղբայրներն ալ իսկոյն՝ գիշերուան մէջ՝ Բերիա ղրկեցին Պօղոսն ու Շիղան, որոնք հոն հասնելով՝ գացին Հրեաներուն ժողովարանը:
Naquela mesma noite, os cristãos mandaram Paulo e Silas [embora de Tessalônica] para [a cidade ]de Bereia. Ao chegarem lá, Paulo e Silas se dirigiram à casa de reuniões dos judeus, [num dia em que muitas pessoas estavam congregadas ali. ]
11 Ասոնք աւելի ազնիւ էին՝ քան Թեսաղոնիկէի մէջ եղողները. Աստուծոյ խօսքը ընդունեցին լման յօժարութեամբ, եւ ամէն օր կը զննէին Գիրքերը, տեսնելու թէ այդպէ՛ս են այդ բաները:
Os [judeus ]da Tessalônica não estavam dispostos a ouvir a mensagem de Deus, mas os [judeus ]que moravam na Bereia tinham boa disposição para ouvir, portanto escutaram atenciosamente a mensagem [sobre Jesus. ]Todos os dias [eles mesmos ]leram as Escrituras para se certificarem de que aquilo que Paulo [estava dizendo sobre o Messias ]era de fato verdade.
12 Ուստի անոնցմէ շատերը հաւատացին, ու մեծայարգ յոյն կիներէն եւ այր մարդոցմէն հաւատացողներն ալ սակաւաթիւ չէին:
Consequentemente, muitos dos judeus creram [em Jesus; ]outrossim, [creram nele ]algumas das importantes mulheres gentias/não judias e muitos homens não judeus.
13 Բայց երբ թեսաղոնիկեցի Հրեաները գիտցան թէ Բերիայի մէջ ալ Պօղոս հռչակեց Աստուծոյ խօսքը, հո՛ն ալ եկան ու գրգռեցին բազմութիւնը:
Mas então os judeus da Tessalônica ouviram [dizer ]que Paulo [estava ]na Bereia e que a mensagem de Deus [acerca de Jesus ]estava sendo pregada por ele {que ele estava pregando a mensagem de Deus [sobre Jesus]}. Por isso eles foram à Bereia e [disseram a muitas pessoas lá que não era verdade aquilo que Paulo estava ensinando. Assim, ]eles fizeram com que muitas daquelas pessoas se zangassem [com Paulo].
14 Այն ատեն եղբայրները իսկոյն Պօղոսը ճամբեցին՝ որ երթայ մինչեւ ծովեզերքը, բայց Շիղա եւ Տիմոթէոս մնացին հոն:
Por isso [vários ]dos cristãos [na Bereia ]escoltaram Paulo até o litoral para que pudesse [partir para outra província. ]Mas Silas e Timóteo permaneceram na Bereia.
15 Անոնք որ կը տանէին Պօղոսը՝ հասցուցին զայն մինչեւ Աթէնք, ապա մեկնեցան՝ պատուէր ստանալով Շիղայի ու Տիմոթէոսի համար, որ շուտով գան իրեն:
Quando Paulo e os demais homens [chegaram ao litoral, embarcaram num navio e ]viajaram para [a cidade de ]Atenas. Então Paulo disse [aos homens que o tinham acompanhado: ]“Mandem Silas e Timóteo virem ter comigo/me encontrarem [aqui em Atenas ]o mais cedo possível”. Então aqueles homens saíram [de Atenas e voltaram à Bereia.]
16 Մինչ Աթէնքի մէջ Պօղոս կը սպասէր անոնց, իր հոգին գրգռուած էր իր մէջ, տեսնելով քաղաքը՝ լեցուած կուռքերով:
Em Atenas, Paulo esperava [a chegada de ]Silas e Timóteo. [Enquanto isso, ele andava pela cidade. ]Paulo ficou muito aflito/perturbado ao ver que, por toda [HYP] na cidade, havia muitos ídolos [cultuados pelos habitantes].
17 Ուստի ժողովարանին մէջ կը խօսէր Հրեաներուն ու բարեպաշտ մարդոց, նաեւ ամէն օր հրապարակներուն մէջ՝ անոնց որ հանդիպէր:
Por isso, ele se dirigiu à casa de reuniões dos judeus e falou [de Jesus ]aos judeus e aos gregos que aceitavam a crença dos judeus. Ele também visitava diariamente a praça pública e conversava com as pessoas [que ]lá [encontrava.]
18 Քանի մը Եպիկուրեան եւ Ստոյիկեան փիլիսոփաներ ալ կը խորհրդակցէին իրեն հետ: Ոմանք կ՚ըսէին. «Ի՞նչ ըսել կ՚ուզէ այս սերմնաքաղը»: Ուրիշներ ալ կ՛ըսէին. «Կը թուի թէ օտար աստուածներու քարոզիչ է». որովհետեւ կ՚աւետէր անոնց Յիսուսը եւ յարութիւնը:
Paulo deparou com alguns professores que gostavam de falar sobre aquilo que as pessoas deveriam crer. [As pessoas chamavam ]alguns deles de “epicureus” e [chamavam ]outros de “estóicos”. Eles explicaram a Paulo [aquilo que acreditavam ]e lhe perguntaram [o que ele acreditava. Então ]alguns deles disseram [uns aos outros: ]“Esse ignorante está dizendo somente bobagem [RHQ]!” Outros disseram: “[Parece-nos ](excl) que ele está ensinando sobre deuses [estrangeiros/novos ]que nós (excl) desconhecemos”. Eles disseram isso porque Paulo lhes dizia que [Jesus tinha morrido e ]que tinha voltado à vida [depois de morrer. Eles nunca tinham ouvido aquela mensagem.]
19 Ուստի առնելով զայն՝ տարին Արիսպագոս ու կ՚ըսէին. «Կրնա՞նք գիտնալ թէ ի՛նչ է այդ նոր ուսուցումը՝ որ դուն կը քարոզես,
Por isso eles o levaram ao lugar onde se reunia o Conselho Municipal. [Ao chegarem ]lá, eles disseram a Paulo: “[Por favor, ]conte-nos qual é a nova mensagem que você está ensinando às pessoas {que está sendo ensinada por você}?
20 որովհետեւ քանի մը տարօրինակ բաներ լսել կու տաս մեզի՝՝: Ուրեմն կ՚ուզենք գիտնալ թէ ի՛նչ կրնան ըլլալ ատոնք»:
Você está ensinando algumas coisas que nos surpreendem, quando as ouvimos (excl), portanto queremos saber o significado delas”.
21 (Որովհետեւ բոլոր Աթենացիներուն եւ հոն գաղթած օտարականներուն ժամանցը ուրիշ ոչինչ է, քան նոր բան ըսել կամ լսել: )
[Eles assim falaram, pois ]os habitantes de Atenas, como também os de outras regiões que ali moravam, conversavam continuamente sobre as novidades ou escutavam [outras pessoas explicarem ]as coisas novas.
22 Հետեւաբար Պօղոս կայնեցաւ Արիսպագոսի մէջ եւ ըսաւ. «Աթենացի՛ մարդիկ, կը նշմարեմ թէ ամէն ինչով չափազանց կրօնասէր էք:
Então Paulo se levantou em presença dos homens do Conselho Municipal e disse: “Cidadãos de Atenas, eu vejo/percebo que vocês são muito religiosos/acham muito importante adorar muitos deuses.
23 Քանի որ ես շրջելով ու ձեր պաշտամունքը զննելով՝ գտայ զոհասեղան մը, որուն վրայ գրուած էր. «Անծանօթ Աստուծոյն»: Ուստի ա՛ն՝ որմէ դուք կ՚ակնածիք առանց ճանչնալու, ես զա՛յն կը հռչակեմ ձեզի:
[Digo isso ]porque, ao perambular pela cidade, observando os objetos [que representam diversos deuses que ]vocês cultuam, vi inclusive um altar [contendo ]as seguintes palavras gravadas/escritas [por alguém: ISTO HOMENAGEIA ]O Deus [QUE NÓS ](excl) NÃO CONHECEMOS. Por isso vou lhes falar agora [daquele Deus ]que vocês cultuam sem conhecer.
24 Աստուած՝ որ ստեղծեց աշխարհը եւ անոր մէջ եղած բոլոր բաները, ի՛նք՝ որ Տէրն է երկինքի ու երկրի, ո՛չ կը բնակի ձեռակերտ տաճարներու մէջ,
Ele é o Deus que fez o mundo e tudo que existe nele. Já que governa [todos os seres no ]céu e [na ]terra, Ele não mora em santuários construídos por seres humanos.
25 ո՛չ ալ կը խնամուի մարդոց ձեռքով՝ իբր թէ որեւէ բանի կարօտ ըլլար. քանի որ ի՛նք կու տայ բոլորին կեանք, շունչ, եւ ամէն ինչ:
Ele não precisa de nada feito pelos seres humanos [MTY] {não precisa que os seres humanos façam [MTY] nada para Ele}, pois tudo que existe pertence a Ele. É Ele quem faz que nós/todos os seres humanos vivamos/vivam e respiremos/respirem e [Ele nos dá ]todas as coisas [de que precisamos ](incl).
26 Մէ՛կ արիւնէ ստեղծեց մարդոց բոլոր ազգերը՝ որպէսզի բնակին ամբողջ երկրի մակերեսին վրայ, ու սահմանեց նախապէս որոշուած ժամանակները եւ անոնց բնակարանի սահմանները՝ որ փնտռեն Տէրը,
[No começo], Deus criou um homem e dele Deus produziu todas as raças/nações que habitam agora na terra. Outrossim, Ele determinou onde cada grupo/raça de seres humanos fosse morar e durante quanto tempo cada grupo/raça habitaria [aqueles lugares. ]
27 ու թերեւս գտնեն զինք խարխափելով, թէպէտ մեզմէ իւրաքանչիւրէն ալ հեռու չէ:
Ele desejava que os seres humanos se dessem conta da sua necessidade dele. Então talvez fossem buscá-lo e encontrá-lo. [Deus quer que nós O busquemos, ]mesmo que Ele esteja [bem ]pertinho [LIT] de cada um de nós.
28 Արդարեւ անո՛վ կ՚ապրինք, կը շարժինք եւ կանք, ինչպէս ձեր բանաստեղծներէն ոմանք ալ ըսին. “Քանի որ մենք անոր ցեղէն իսկ ենք”:
Como alguém já disse: ‘[É só ]por Ele nos capacitar que nós (incl) conseguimos viver, nos movimentar e fazer [o que fazemos]’. E, como alguns dos seus próprios poetas/escritores já disseram: ‘Nós (incl) somos filhos de Deus’.
29 Ուրեմն՝ Աստուծոյ ցեղէն ըլլալով՝ պէտք չէ կարծենք՝՝ թէ աստուածութիւնը նման է ոսկիի կամ արծաթի կամ քարի, քանդակուած մարդկային արուեստով ու երեւակայութեամբ՝՝:
Portanto, por sermos filhos de Deus nós (incl) não devemos pensar que Ele seja parecido com uma imagem [feita ]de ouro ou prata ou pedra [por mãos humanas]. As pessoas desenham e confeccionam com perícia aquelas imagens, [mas elas não estão vivas. ]
30 Եւ հիմա Աստուած, անտեսելով այս անգիտութեան ժամանակները, ամէնուրեք կը պատուիրէ բոլոր մարդոց՝ որ ապաշխարեն:
Durante a época em que os seres humanos nem sabiam [o que Deus queria que eles fizessem, ]Ele não [os ]castigava [imediatamente por causa disso. ]Mas agora Deus manda que todas as pessoas por toda parte se afastem dos seus maus caminhos.
31 Որովհետեւ սահմանած է օր մը, երբ պիտի դատէ երկրագունդը արդարութեամբ՝ իր որոշած մարդուն միջոցով. եւ այս մասին հաւաստիք տուաւ բոլորին՝ մեռելներէն յարուցանելով զայն»:
[Ele nos avisa ]que, em determinado dia escolhido por Ele mesmo, Ele julgará [todos nós (incl) seres humanos no ][MTY] mundo. Ele já nomeou [certo ]homem para [nos ]julgar, [e aquele homem julgará cada um de nós de ]forma justa/reta. Deus já mostrou a todos os [seres humanos que Ele nomeou aquele homem para julgar todo o mundo, ]pois Deus o fez voltar à vida após ter morrido”.
32 Երբ լսեցին մեռելներու յարութեան մասին՝ ոմանք ծաղրեցին, իսկ ուրիշներ ըսին. «Այս մասին դարձեալ մտիկ պիտի ընենք քեզի»:
Quando os homens do Conselho ouviram [Paulo ]afirmar que um homem tinha voltado à vida após ter morrido, alguns deles riram com desprezo. Mas outros disseram: “Nós (excl) gostaríamos que você nos contasse mais sobre este assunto em outra ocasião”.
33 Այսպէս Պօղոս մեկնեցաւ անոնց մէջէն:
Depois disso, Paulo saiu da [reunião ]do Conselho.
34 Սակայն քանի մը մարդիկ յարեցան իրեն, ու հաւատացին. անոնց մէջ էին Դիոնեսիոս Արիսպագացին, Դամարիս անունով կին մը, եւ իրենց հետ ուրիշներ:
Contudo, algumas das pessoas ali reunidas acompanharam Paulo e se tornaram cristãs. Entre aqueles [que passaram a crer em Jesus ]houve um membro do Conselho. [Ele se chamava ]Dionísio. Houve também uma mulher [graúda/importante ]chamada Dâmaris e algumas outras pessoas [que ouviram a palestra/mensagem de Paulo e passaram a crer em Jesus].
