< اَلْخُرُوجُ 39 >

وَمِنَ ٱلْأَسْمَانْجُونِيِّ وَٱلْأُرْجُوَانِ وَٱلْقِرْمِزِ صَنَعُوا ثِيَابًا مَنْسُوجَةً لِلْخِدْمَةِ فِي ٱلْمَقْدِسِ، وَصَنَعُوا ٱلثِّيَابَ ٱلْمُقَدَّسَةَ ٱلَّتِي لِهَارُونَ، كَمَا أَمَرَ ٱلرَّبُّ مُوسَى. ١ 1
Pea naʻa nau ngaohi ʻaki ʻae lanumoana, mo e paʻuhiʻuhi, mo e kulaʻahoʻaho, ʻae ngaahi kofu ngāue, ke fai ʻaki ʻae ngāue ʻi he potu māʻoniʻoni, pea naʻe ngaohi ʻae ngaahi kofu tapu kia ʻElone; ʻo hangē ko e fekau ʻa Sihova kia Mōsese.
فَصَنَعَ ٱلرِّدَاءَ مِنْ ذَهَبٍ وَأَسْمَانْجُونِيٍّ وَأُرْجُوَانٍ وَقِرْمِزٍ وَبُوصٍ مَبْرُومٍ. ٢ 2
Pea naʻa ne ngaohi ʻae ʻefoti ʻaki ʻae koula, mo e lanumoana, mo e paʻuhiʻuhi, mo e kulaʻahoʻaho, mo e tupenu tuʻovalevale.
وَمَدُّوا ٱلذَّهَبَ صَفَائِحَ وَقَدُّوهَا خُيُوطًا لِيَصْنَعُوهَا فِي وَسَطِ ٱلْأَسْمَانْجُونِيِّ وَٱلْأُرْجُوَانِ وَٱلْقِرْمِزِ وَٱلْبُوصِ، صَنْعَةَ ٱلْمُوَشِّي. ٣ 3
Pea naʻa nau tuki ʻae koula ke manifinifi, pea hele ia ke tuʻoiiki, koeʻuhi ke nau lalanga ia ʻi he lanumoana, mo e paʻuhiʻuhi, mo e kulaʻahoʻaho, mo e tupenu tuʻovalevale, mo e ngāue fakapotopoto.
وَصَنَعُوا لَهُ كَتِفَيْنِ مَوْصُولَيْنِ. عَلَى طَرَفَيْهِ ٱتَّصَلَ. ٤ 4
Naʻa nau ngaohi ʻae tuinga nima ʻe ua ki he uma, ke fakamaʻu fakataha ia; pea naʻe fakataha ia ʻi hono kapa ʻe ua.
وَزُنَّارُ شَدِّهِ ٱلَّذِي عَلَيْهِ كَانَ مِنْهُ كَصَنْعَتِهِ مِنْ ذَهَبٍ وَأَسْمَانْجُونِيٍّ وَقِرْمِزٍ وَبُوصٍ مَبْرُومٍ، كَمَا أَمَرَ ٱلرَّبُّ مُوسَى. ٥ 5
Pea naʻe ʻi he meʻa pe ko ia hono noʻo fakanikonikoʻi ʻoe ʻefoti naʻe ʻi ai, ʻo fakatatau ki he ngāue ʻo ia: ko e koula, mo e lanumoana, mo e paʻuhiʻuhi, mo e kulaʻahoʻaho, mo e tupenu tuʻovalevale: ʻo hangē ko e fekau ʻa Sihova kia Mōsese.
وَصَنَعُوا حَجَرَيِ ٱلْجَزْعِ مُحَاطَيْنِ بِطَوْقَيْنِ مِنْ ذَهَبٍ مَنْقُوشَيْنِ نَقْشَ ٱلْخَاتِمِ عَلَى حَسَبِ أَسْمَاءِ بَنِي إِسْرَائِيلَ. ٦ 6
Pea naʻa nau tā ʻae ngaahi maka ʻoniki, pea fakamaʻu ʻi he takafi koula; kuo tongi ʻo hangē ko e tongi ʻoe mama, ʻaki ʻae ngaahi hingoa ʻoe fānau ʻa ʻIsileli.
وَوَضَعَهُمَا عَلَى كَتِفَيِ ٱلرِّدَاءِ حَجَرَيْ تَذْكَارٍ لِبَنِي إِسْرَائِيلَ، كَمَا أَمَرَ ٱلرَّبُّ مُوسَى. ٧ 7
Pea naʻa ne ʻai ia ki he uma ʻe ua ʻoe ʻefoti, koeʻuhi ke hoko ia ko e ngaahi maka fakamanatu ki he fānau ʻa ʻIsileli: ʻo hangē ko e fekau ʻa Sihova kia Mōsese.
وَصَنَعَ ٱلصُّدْرَةَ صَنْعَةَ ٱلْمُوَشِّي كَصَنْعَةِ ٱلرِّدَاءِ مِنْ ذَهَبٍ وَأَسْمَانْجُونِيٍّ وَأُرْجُوَانٍ وَقِرْمِزٍ وَبُوصٍ مَبْرُومٍ. ٨ 8
Pea naʻa ne ngaohi ʻae sīfafatafata ʻoe ngāue fakapotopoto, ʻo hangē ko e ngāue ʻoe ʻefoti; ʻi he koula, mo e lanumoana, mo e paʻuhiʻuhi, mo e kulaʻahoʻaho, mo e tupenu tuʻovalevale.
كَانَتْ مُرَبَّعَةً. مَثْنِيَّةً صَنَعُوا ٱلصُّدْرَةَ. طُولُهَا شِبْرٌ وَعَرْضُهَا شِبْرٌ مَثْنِيَّةً. ٩ 9
Naʻe potupotu tatau pe ia naʻa nau ngaohi ʻae sīfafatafata ke lōua: ko e hanga pe taha hono lōloa ʻo ia, mo e hanga pe taha hono māukupu, ʻoka peluua ia.
وَرَصَّعُوا فِيهَا أَرْبَعَةَ صُفُوفِ حِجَارَةٍ. صَفُّ: عَقِيقٌ أَحْمَرُ وَيَاقُوتٌ أَصْفَرُ وَزُمُرُّدٌ، ٱلصَّفُّ ٱلْأَوَّلُ. ١٠ 10
Pea naʻa nau fakamaʻu ʻi ai ʻae ʻotu maka ʻe fā: ko hono ʻuluaki ʻotu ko e satisi, mo e topasi, mo e kapukeli: ko ʻeni ʻae ʻuluaki ʻotu.
وَٱلصَّفُّ ٱلثَّانِي: بَهْرَمَانُ وَيَاقُوتٌ أَزْرَقُ وَعَقِيقٌ أَبْيَضُ. ١١ 11
Pea ko hono ua ʻoe ʻotu, ko e ʻemalata, mo e safaia, mo e taiamoni.
وَٱلصَّفُّ ٱلثَّالِثُ: عَيْنُ ٱلْهِرِّ وَيَشْمٌ وَجَمَسْتُ. ١٢ 12
Pea ko hono tolu ʻoe ʻotu, ko e likua, mo e ʻaketi, mo e ʻametisi.
وَٱلصَّفُّ ٱلرَّابِعُ: زَبَرْجَدٌ وَجَزْعٌ وَيَشْبٌ. مُحَاطَةٌ بِأَطْوَاقٍ مِنْ ذَهَبٍ فِي تَرْصِيعِهَا. ١٣ 13
Pea ko hono fā ʻoe ʻotu, ko e pelili, mo e ʻoniki, mo e sasipa: naʻe fakamaʻu ia ʻi he ngaahi takafi koula mo honau fakamaʻu.
وَٱلْحِجَارَةُ كَانَتْ عَلَى أَسْمَاءِ بَنِي إِسْرَائِيلَ، ٱثْنَيْ عَشَرَ عَلَى أَسْمَائِهِمْ كَنَقْشِ ٱلْخَاتِمِ. كُلُّ وَاحِدٍ عَلَى ٱسْمِهِ لِلِٱثْنَيْ عَشَرَ سِبْطًا. ١٤ 14
Pea naʻe hongofulu ma ua ʻae maka, ʻo fakatatau ki he hingoa ʻoe fānau ʻa ʻIsileli, ʻo hangē ko e tohi tongitongi ʻoe mama, taki taha mo hono hingoa, ʻo fakatatau ki he faʻahinga ʻe hongofulu ma ua.
وَصَنَعُوا عَلَى ٱلصُّدْرَةِ سَلَاسِلَ مَجْدُولَةً صَنْعَةَ ٱلضَّفْرِ مِنْ ذَهَبٍ نَقِيٍّ. ١٥ 15
Pea naʻa nau ngaohi ki hono potu ʻe ua ʻoe sīfafatafata ʻae nonoʻo koula haohaoa ʻe ua, ko e ngāue fihifihi.
وَصَنَعُوا طَوْقَيْنِ مِنْ ذَهَبٍ وَحَلْقَتَيْنِ مِنْ ذَهَبٍ، وَجَعَلُوا ٱلْحَلْقَتَيْنِ عَلَى طَرَفَيِ ٱلصُّدْرَةِ. ١٦ 16
Pea naʻa nau ngaohi ʻae takafi koula ʻe ua, mo e kavei koula ʻe ua; pea ʻai ʻae kavei ʻe ua ki hono potu ʻe ua ʻoe sīfafatafata.
وَجَعَلُوا ضَفِيرَتَيِ ٱلذَّهَبِ فِي ٱلْحَلْقَتَيْنِ عَلَى طَرَفَيِ ٱلصُّدْرَةِ. ١٧ 17
Pea naʻa nau ʻai ʻae ongo nonoʻo koula fihifihi ki he kavei ʻe ua ʻi hono potu ʻe ua ʻoe sīfafatafata.
وَطَرَفَا ٱلضَّفِيرَتَيْنِ جَعَلُوهُمَا فِي ٱلطَّوْقَيْنِ، وَجَعَلُوهُمَا عَلَى كَتِفَيِ ٱلرِّدَاءِ إِلَى قُدَّامِهِ. ١٨ 18
Pea ko hono potu ʻe ua ʻoe nonoʻo fihifihi ʻe ua, naʻa nau fakamaʻu ki he takafi ʻe ua, pea naʻe ʻai ia ki he potu ʻe ua ʻoe uma ʻoe ʻefoti ki ʻao.
وَصَنَعُوا حَلْقَتَيْنِ مِنْ ذَهَبٍ وَوَضَعُوهُمَا عَلَى طَرَفَيِ ٱلصُّدْرَةِ. عَلَى حَاشِيَتِهَا ٱلَّتِي إِلَى جِهَةِ ٱلرِّدَاءِ مِنْ دَاخِلٍ. ١٩ 19
Pea naʻa nau ngaohi ʻae kavei koula ʻe ua, ʻo ʻai ia ʻi he potu ʻe ua ʻoe sīfafatafata, ki he kapa ʻo ia, ʻaia naʻe ʻi he potu ki loto ʻoe ʻefoti.
وَصَنَعُوا حَلْقَتَيْنِ مِنْ ذَهَبٍ وَجَعَلُوهُمَا عَلَى كَتِفَيِ ٱلرِّدَاءِ مِنْ أَسْفَلُ مِنْ قُدَّامِهِ عِنْدَ وَصْلِهِ فَوْقَ زُنَّارِ ٱلرِّدَاءِ. ٢٠ 20
Pea naʻa nau ngaohi ʻae kavei koula kehe ʻe ua, pea naʻe ʻai ia ʻi he potu ʻe ua ʻoe ʻefoti ʻi lalo, ʻo ofi ki he potu ki ʻao; ʻo hangatonu atu ki he fakamaʻu ʻe taha ʻo ia, ʻi ʻolunga ʻi he noʻo fakanikonikoʻi ʻoe ʻefoti.
وَرَبَطُوا ٱلصُّدْرَةَ بِحَلْقَتَيْهَا إِلَى حَلْقَتَيِ ٱلرِّدَاءِ بِخَيْطٍ مِنْ أَسْمَانْجُونِيٍّ لِيَكُونَ عَلَى زُنَّارِ ٱلرِّدَاءِ، وَلَا تُنْزَعُ ٱلصُّدْرَةُ عَنِ ٱلرِّدَاءِ، كَمَا أَمَرَ ٱلرَّبُّ مُوسَى. ٢١ 21
Pea naʻa nau fakamaʻu ʻae sīfafatafata ʻaki hono kavei ki he kavei ʻoe ʻefoti ʻaki ʻae noʻo lanumoana, koeʻuhi ke ʻi ʻolunga ia ʻi he noʻo fakanikonikoʻi ʻoe ʻefoti, pea koeʻuhi ke ʻoua naʻa vete ʻae sīfafatafata mei he ʻefoti; ʻo hangē ko e fekau ʻa Sihova kia Mōsese.
وَصَنَعَ جُبَّةَ ٱلرِّدَاءِ صَنْعَةَ ٱلنَّسَّاجِ، كُلَّهَا مِنْ أَسْمَانْجُونِيٍّ. ٢٢ 22
Pea naʻa ne ngaohi ʻae kofu fakatōtōlofa ʻoe ʻefoti ʻaki ʻae ngāue lalanga, pea ko e lanumoana pe ia kātoa.
وَفَتْحَةُ ٱلْجُبَّةِ فِي وَسَطِهَا كَفَتْحَةِ ٱلدِّرْعِ، وَلِفَتْحَتِهَا حَاشِيَةٌ حَوَالَيْهَا. لَا تَنْشَقُّ. ٢٣ 23
Pea naʻe ai ʻae ava ʻi he loto ʻoe kofu tōtōlofa, ʻo hangē ko e ava ʻoe kofu tau, mo e meʻa fakamaʻu naʻe takatakai ʻae ava telia naʻa mahae ia.
وَصَنَعُوا عَلَى أَذْيَالِ ٱلْجُبَّةِ رُمَّانَاتٍ مِنْ أَسْمَانْجُونِيٍّ وَأُرْجُوَانٍ وَقِرْمِزٍ مَبْرُومٍ. ٢٤ 24
Pea naʻa nau ngaohi ʻi he tapatapa ʻoe kofu fakatōtōlofa ʻae ngaahi pomikanite ʻoe lanumoana, mo e paʻuhiʻuhi, mo e kulaʻahoʻaho, mo e tupenu tuʻovalevale.
وَصَنَعُوا جَلَاجِلَ مِنْ ذَهَبٍ نَقِيٍّ، وَجَعَلُوا ٱلْجَلَاجِلَ فِي وَسَطِ ٱلرُّمَّانَاتِ عَلَى أَذْيَالِ ٱلْجُبَّةِ حَوَالَيْهَا فِي وَسَطِ ٱلرُّمَّانَاتِ. ٢٥ 25
Pea naʻa nau ngaohi ʻae ngaahi fafangu ʻoe koula haohaoa pea naʻe ai ʻae ngaahi fafangu ki he vahaʻa ʻoe pomikanite ʻi he tapa ʻoe kofu fakatōtōlofa, ʻo takatakai ʻi he vahaʻa ʻoe ngaahi pomikanite;
جُلْجُلٌ وَرُمَّانَةٌ. جُلْجُلٌ وَرُمَّانَةٌ. عَلَى أَذْيَالِ ٱلْجُبَّةِ حَوَالَيْهَا لِلْخِدْمَةِ، كَمَا أَمَرَ ٱلرَّبُّ مُوسَى. ٢٦ 26
Ko e fafangu mo e pomikanite, ko e fafangu mo e pomikanite, ʻo takatakai ʻi he tapatapa ʻoe kofu fakatōtōlofa ke fai ai ʻae ngāue: hangē ko e fekau ʻa Sihova kia Mōsese.
وَصَنَعُوا ٱلْأَقْمِصَةَ مِنْ بُوصٍ صَنْعَةَ ٱلنَّسَّاجِ لِهَارُونَ وَبَنِيهِ. ٢٧ 27
Pea naʻa nau ngaohi ʻae ngaahi kofutuʻa ʻoe tupenu tuʻovalevale kuo lalanga moʻo ʻElone, mo hono ngaahi foha,
وَٱلْعِمَامَةَ مِنْ بُوصٍ، وَعَصَائِبَ ٱلْقَلَانِسِ مِنْ بُوصٍ، وَسَرَاوِيلَ ٱلْكَتَّانِ مِنْ بُوصٍ مَبْرُومٍ. ٢٨ 28
Mo e tatā ʻoe tupenu tuʻovalevale, mo e ngaahi tatā lelei ʻoe tupenu tuʻovalevale, mo e kofu vaʻe tupenu ko e tupenu tuʻovalevale,
وَٱلْمِنْطَقَةَ مِنْ بُوصٍ مَبْرُومٍ وَأَسْمَانْجُونِيٍّ وَأُرْجُوَانٍ وَقِرْمِزٍ صَنْعَةَ ٱلطَّرَّازِ، كَمَا أَمَرَ ٱلرَّبُّ مُوسَى. ٢٩ 29
Mo e noʻo ʻoe tupenu tuʻovalevale, mo e lanumoana, mo e paʻuhiʻuhi, mo e kulaʻahoʻaho, naʻe tuitui: ʻo hangē ko e fekau ʻa Sihova kia Mōsese.
وَصَنَعُوا صَفِيحَةَ ٱلْإِكْلِيلِ ٱلْمُقَدَّسِ مِنْ ذَهَبٍ نَقِيٍّ، وَكَتَبُوا عَلَيْهَا كِتَابَةَ نَقْشِ ٱلْخَاتِمِ: «قُدْسٌ لِلرَّبِّ». ٣٠ 30
Pea naʻa nau ngaohi ʻae pale ʻoe tatā tapu ʻoe koula haohaoa, ʻo tohi ki ai ʻae tohi, ʻo hangē ko e tohi tongitongi ʻoe mama, KO E MĀʻONIʻONI KIA SIHOVA.
وَجَعَلُوا عَلَيْهَا خَيْطَ أَسْمَانْجُونِيٍّ لِتُجْعَلَ عَلَى ٱلْعِمَامَةِ مِنْ فَوْقُ، كَمَا أَمَرَ ٱلرَّبُّ مُوسَى. ٣١ 31
Pea naʻa nau nonoʻo ki ai ʻae noʻo ko e lanumoana, ke fakamaʻu ʻaki ia ʻi ʻolunga ki he tatā; ʻo hangē ko e fekau ʻa Sihova kia Mōsese.
فَكَمُلَ كُلُّ عَمَلِ مَسْكَنِ خَيْمَةِ ٱلِٱجْتِمَاعِ. وَصَنَعَ بَنُو إِسْرَائِيلَ بِحَسَبِ كُلِّ مَا أَمَرَ ٱلرَّبُّ مُوسَى. هَكَذَا صَنَعُوا. ٣٢ 32
Pea naʻe pehē hono fakaʻosi ʻoe ngaahi ngāue kotoa pē ki he fale tapu ʻoe fale fehikitaki ʻoe kakai: pea naʻe fai ʻe he fānau ʻa ʻIsileli ʻo fakatatau ki he meʻa kotoa pē naʻe fekau ʻe Sihova kia Mōsese, naʻe pehē pe ʻenau fai.
وَجَاءُوا إِلَى مُوسَى بِٱلْمَسْكَنِ: ٱلْخَيْمَةِ وَجَمِيعِ أَوَانِيهَا، أَشِظَّتِهَا وَأَلْوَاحِهَا وَعَوَارِضِهَا وَأَعْمِدَتِهَا وَقَوَاعِدِهَا، ٣٣ 33
Pea naʻa nau ʻomi ʻae fale tapu kia Mōsese, ko e fale fehikitaki, mo hono nāunau kotoa pē, ko hono ngaahi fakamaʻu, mo hono ngaahi laupapa, mo hono ngaahi ʻakau fakamaʻu, mo hono ngaahi pou, mo hono ngaahi tuʻunga,
وَٱلْغِطَاءِ مِنْ جُلُودِ ٱلْكِبَاشِ ٱلْمُحَمَّرَةِ، وَٱلْغِطَاءِ مِنْ جُلُودِ ٱلتُّخَسِ، وَحِجَابِ ٱلسَّجْفِ، ٣٤ 34
Mo hono fakapulonga ʻoe kiliʻi sipitangata naʻe tukukula, pea mo e fakapulonga ʻoe kiliʻi pasia, pea mo e puipui ke ʻufiʻufi ʻaki,
وَتَابُوتِ ٱلشَّهَادَةِ وَعَصَوَيْهِ، وَٱلْغِطَاءِ، ٣٥ 35
Ko e puha ʻoe fuakava, mo hono ongo haʻamo, mo e nofoʻanga ʻaloʻofa,
وَٱلْمَائِدَةِ وَكُلِّ آنِيَتِهَا، وَخُبْزِ ٱلْوُجُوهِ، ٣٦ 36
Ko e palepale, mo hono ngaahi nāunau ʻo ia, mo e mā ʻoe ʻao,
وَٱلْمَنَارَةِ ٱلطَّاهِرَةِ وَسُرُجِهَا: ٱلسُّرُجِ لِلتَّرْتِيبِ، وَكُلِّ آنِيَتِهَا وَٱلزَّيْتِ لِلضَّوْءِ، ٣٧ 37
Ko e tuʻunga maama maʻa, mo hono ngaahi foʻi maama, mo hono ngaahi ʻaiʻanga maama ke teuʻi, mo hono ngaahi nāunau kotoa pē ʻo ia, mo e lolo ki he maama,
وَمَذْبَحِ ٱلذَّهَبِ، وَدُهْنِ ٱلْمَسْحَةِ، وَٱلْبَخُورِ ٱلْعَطِرِ، وَٱلسَّجْفِ لِمَدْخَلِ ٱلْخَيْمَةِ، ٣٨ 38
Mo e feilaulauʻanga koula, mo e lolo tākai, mo e meʻa namu kakala, mo e meʻa tautau ki he matapā ʻoe fale fehikitaki,
وَمَذْبَحِ ٱلنُّحَاسِ، وَشُبَّاكَةِ ٱلنُّحَاسِ ٱلَّتِي لَهُ وَعَصَوَيْهِ وَكُلِّ آنِيَتِهِ، وَٱلْمِرْحَضَةِ وَقَاعِدَتِهَا، ٣٩ 39
Ko e feilaulauʻanga palasa mo hono meʻa vangavanga palasa, ʻa hono ongo haʻamo, mo hono nāunau kotoa pē, ko e sene mo hono tuʻunga,
وَأَسْتَارِ ٱلدَّارِ وَأَعْمِدَتِهَا وَقَوَاعِدِهَا، وَٱلسَّجْفِ لِبَابِ ٱلدَّارِ وَأَطْنَابِهَا وَأَوْتَادِهَا، وَجَمِيعِ أَوَانِي خِدْمَةِ ٱلْمَسْكَنِ لِخَيْمَةِ ٱلِٱجْتِمَاعِ، ٤٠ 40
Ko e ngaahi puipui tautau ki he lotoʻā, ʻa hono ngaahi pou, mo hono ngaahi tuʻunga, mo e meʻa tautau ki he matapā ʻoe lotoʻā, ʻa hono ngaahi afo, mo hono ngaahi faʻo, pea mo e ngaahi ipu kotoa pē ki he ngāue ʻoe fale tapu, ki he fale fehikitaki ʻoe kakai,
وَٱلثِّيَابِ ٱلْمَنْسُوجَةِ لِلْخِدْمَةِ فِي ٱلْمَقْدِسِ، وَٱلثِّيَابِ ٱلْمُقَدَّسَةِ لِهَارُونَ ٱلْكَاهِنِ وَثِيَابِ بَنِيهِ لِلْكَهَانَةِ. ٤١ 41
Ko e ngaahi kofu ngāue ke fai ai ʻae ngāue ʻi he potu māʻoniʻoni, mo e ngaahi kofu māʻoniʻoni kia ʻElone ko e taulaʻeiki, mo e ngaahi kofu ki hono ngaahi foha, ke ngāue ai ʻi he ngāue fakataulaʻeiki.
بِحَسَبِ كُلِّ مَا أَمَرَ ٱلرَّبُّ مُوسَى هَكَذَا صَنَعَ بَنُو إِسْرَائِيلَ كُلَّ ٱلْعَمَلِ. ٤٢ 42
Pea naʻe fai ʻae ngāue kotoa pē ʻe he fānau ʻa ʻIsileli, ʻo fakatatau ki he meʻa kotoa pē naʻe fekau ʻe Sihova kia Mōsese.
فَنَظَرَ مُوسَى جَمِيعَ ٱلْعَمَلِ، وَإِذَا هُمْ قَدْ صَنَعُوهُ كَمَا أَمَرَ ٱلرَّبُّ. هَكَذَا صَنَعُوا. فَبَارَكَهُمْ مُوسَى. ٤٣ 43
Pea naʻe vakai ʻe Mōsese ki he ngaahi ngāue kotoa pē, pea vakai, kuo nau fai ia ʻo hangē ko e fekau ʻa Sihova, ʻio, naʻe pehē pe ʻenau fai ia: pea naʻe tāpuaki ʻakinautolu ʻe Mōsese.

< اَلْخُرُوجُ 39 >