Luka 12
1 Nanya nkoni kube, na gbardang limui nanit wa zuro ligowe, gbardang ipalila ati mine, acizina ubellu nono katuwa mye, “Yinnon ubellen nyist na Farisiyawa, unere magunta.
這時，有幾萬人聚集，甚至彼此踐踏。耶穌開講，先對門徒說：「你們要防備法利賽人的酵，就是假冒為善。
2 Bara na imomon duku ilenge na inyeshin, ile na iba punu ba, sa itursun ile na iba yinnu ba.
掩蓋的事沒有不露出來的；隱藏的事沒有不被人知道的。
3 Bara vat nile imon na ubelle nsirti, iba lanzu nanya nkanang, ile imon na ubelle nanya kutyi, iba beellu kitene kilari.
因此，你們在暗中所說的，將要在明處被人聽見；在內室附耳所說的，將要在房上被人宣揚。」
4 Meng bellin munu adondon nigh, yenje iwa lanz fiu nle na aba molu kidowo, nin nani na idumun nimomon ile na iwasa isu tutun ba.
「我的朋友，我對你們說，那殺身體以後不能再做甚麼的，不要怕他們。
5 Nba wunun munu atuff kitene nlenge na iba lanzu fiu mye, lanzan fiu nlenge na awa mdu adinin likara nworu atu kidowo nanya nlah. Nanere nbellin munu lanzan fiu mye. (Geenna g1067)
我要指示你們當怕的是誰：當怕那殺了以後又有權柄丟在地獄裏的。我實在告訴你們，正要怕他。 (Geenna g1067)
6 A na ninari nitaun asa ilewe ikubu iba ba? Vat nani na nkan duku asa ishawa mun ba, nyenjie Kutelle.
五個麻雀不是賣二分銀子嗎？但在上帝面前，一個也不忘記；
7 Vat titi litife ina batiza tinin. Na uwa lanza fiiu ba. Udunin ndaraja ukatin ninari gbardang.
就是你們的頭髮，也都被數過了。不要懼怕，你們比許多麻雀還貴重！」
8 Meng bellin munu, vat nle na ayinni nbun nanit, meng ba yinin ghe nbun nanan kadura Kutelle.
「我又告訴你們，凡在人面前認我的，人子在上帝的使者面前也必認他；
9 Bara ame ule na ata amusu nigh nbun nanit, meng bati amusu nigh nbun nanan kadura Kutelle.
在人面前不認我的，人子在上帝的使者面前也必不認他。
10 Vat nlenge na abelle tigbulang niviran kitenen ngono Kutelle iba shawu, ame ulenge na asu tizogo nin nivira kitene Nruhu, na iba shawu mun ba.
凡說話干犯人子的，還可得赦免；惟獨褻瀆聖靈的，總不得赦免。
11 Kubi ko na idanin ghinu kiti wucu kidgen, anan tigo, nin na nan nakara, na iwa dama ba, kitene nile imon na iba bellu ubun munu, sa ile imon na iba bellu.
人帶你們到會堂，並官府和有權柄的人面前，不要思慮怎麼分訴，說甚麼話；
12 Bara uruhu ulau ba dursu munu, nanya nkoni kube ile imon na iba bellu.
因為正在那時候，聖靈要指教你們當說的話。」
13 Umon nanya ligoze woroghe, “Unan yiru belle gwana nighe ti kosu ugadu.
眾人中有一個人對耶穌說：「夫子！請你吩咐我的兄長和我分開家業。」
14 Yesu woroghe, “Unit, ghari ntayi unan wucu kidge sa unan yisinu kiyitik mine?”
耶穌說：「你這個人！誰立我作你們斷事的官，給你們分家業呢？」
15 Ame woro nani, “Sun seng i kala ati mine kiti ngbardang nimon nacara mye ba.”
於是對眾人說：「你們要謹慎自守，免去一切的貪心，因為人的生命不在乎家道豐富。」
16 Yesu belle nani tinan tigold, aworo, “Kunen nmong wa ni kumat kang,
就用比喻對他們說：「有一個財主田產豐盛；
17 a kpiliza liti mye aworo, 'Iyaghari nba su, na ndumun kiti kanga na nba ciu ileo nighe ku ba?'
自己心裏思想說：『我的出產沒有地方收藏，怎麼辦呢？』
18 Ame woro, 'Nene nbasu. Nba turzunu illai ile nkee ididia, nceu vat nile imon na ndumun.
又說：『我要這麼辦：要把我的倉房拆了，另蓋更大的，在那裏好收藏我一切的糧食和財物，
19 Nnin bellin kidowo nighe, “kidowo, ning uceo illyou in nakus gbardang. Shinno, uso ulii, uso nin, lanzu nmang.”'
然後要對我的靈魂說：靈魂哪，你有許多財物積存，可作多年的費用，只管安安逸逸地吃喝快樂吧！』
20 Kutelle worroghe, 'Fe unit ulalang nin kiyitik kane nba seru ulaife, ile imone na uceu iba lawu inghari?'
上帝卻對他說：『無知的人哪，今夜必要你的靈魂；你所預備的要歸誰呢？』
21 Nanere umon ba yitu, ulenge na a ceo imon, a na ayita nin nimon kiti Kutelle ba.”
凡為自己積財，在上帝面前卻不富足的，也是這樣。」
22 Yesu woro non Katuwa mye, “Bara nani meng nbelling munu, yenje iwa dama nin nlai-sa imon nli, sa imon nshonu kidowo mine.
耶穌又對門徒說：「所以我告訴你們，不要為生命憂慮吃甚麼，為身體憂慮穿甚麼；
23 Bara ulai katin imon nlii, kidowo tutun katin imon nshonu.
因為生命勝於飲食，身體勝於衣裳。
24 Yenjen agoron, na idin su tibli sa ugirbi ba. Na idinin kiti kaciso sa filai ba, Kutelle din nli ninghinu. Na anun katin anyine ba!
你想烏鴉，也不種也不收，又沒有倉又沒有庫，上帝尚且養活牠。你們比飛鳥是何等地貴重呢！
25 Nin ghari nanya minne nwasa akpina ngbardanag nayiri mye?
你們哪一個能用思慮使壽數多加一刻呢？
26 Andi na iwasu isu ile imon icinghe ba, iyari inta idama nin kagisine?
這最小的事，你們尚且不能做，為甚麼還憂慮其餘的事呢？
27 Yenjen amamu kusho inda na idin kunju. Na idin su katuwa sa fiyari. Nin nani meng nbelling munu ko Solomon nin ngongon mye wa shon imon nafo umong mine ba.
你想百合花怎麼長起來；它也不勞苦，也不紡線。然而我告訴你們，就是所羅門極榮華的時候，他所穿戴的，還不如這花一朵呢！
28 Andi Kutelle din tizu ukpi kusho kuyok, uleng na idiku kitimone, udu nkui ina to nani nlah, iyaghari bati na aba su anunku kuyok ba, anan cing nyinnu sa uyenu!
你們這小信的人哪，野地裏的草今天還在，明天就丟在爐裏，上帝還給它這樣的妝飾，何況你們呢！
29 Na iwa dama kitene nimonli sa ile imon na iba sonu, na iwa so nin damuwa ba.
你們不要求吃甚麼，喝甚麼，也不要掛心；
30 Bara vat nigbir inye din piziru, ile imone, ame Ucif mine yiru au idinin su nile imone.
這都是外邦人所求的。你們必須用這些東西，你們的父是知道的。
31 Piziran kipin tigo mye, kagisin nimone iba kpin munu ku.
你們只要求他的國，這些東西就必加給你們了。
32 Na iwa lanza fiu, bara na idi kago kabene ba, bara ucif mine din lanzu nmang ani munu kipin tigowe.
你們這小群，不要懼怕，因為你們的父樂意把國賜給你們。
33 Lessen ile imon na idumun Inii anan diru, keen tikka to nati ba jarzu ba, ceon imus kitene kani kika ukiri duku, sa kiyoro ba.
你們要變賣所有的賙濟人，為自己預備永不壞的錢囊，用不盡的財寶在天上，就是賊不能近、蟲不能蛀的地方。
34 Kiti kanga na Imus fe duku, kinere kibinaife ba yitu ku.
因為，你們的財寶在哪裏，你們的心也在那裏。」
35 Tern alutuk ajangarang mine gangang, na tipilila mine yita nkasu,
「你們腰裏要束上帶，燈也要點着，
36 soon nafo annit alenge na idin ncaa Nchikilari mine, ule na aba sa unuzu kitin buki nilugma, asa ada ariyo kibulun ima punghe mun dedei.
自己好像僕人等候主人從婚姻的筵席上回來。他來到，叩門，就立刻給他開門。
37 Kucin kone unan nmariari ale na Cikilare mine ba dase nani ncaa, kidegen nworo munu, aba bunku kulutuk ku kujangarang mye, ati nani iso, a ni nani imonli.
主人來了，看見僕人警醒，那僕人就有福了。我實在告訴你們，主人必叫他們坐席，自己束上帶，進前伺候他們。
38 Cikilari une nwandak nin lijii kiyitik, sa udu shantu kiti idi se nani idin ncaa, acin ane anan nmariari.
或是二更天來，或是三更天來，看見僕人這樣，那僕人就有福了。
39 Udu Ubune yinno, asa Cikilari Kilare yiru kubi ko na akiri ba dak, na aba yinnu ipuru ghe kilari ba.
家主若知道賊甚麼時候來，就必警醒，不容賊挖透房屋，這是你們所知道的。
40 Soon nin yiru, na iyiru kubi ko na gono nnite ba dak ba.”
你們也要預備；因為你們想不到的時候，人子就來了。」
41 Bitrus woroghe “Cikilari, udin bellu to tinan tigoldo bara arika, sa anite vat?”
彼得說：「主啊，這比喻是為我們說的呢？還是為眾人呢？」
42 Cikilare woro, “Ghara unan nginu sa uyenu, ujinjin ule na Cikilare ba nighe acin mye, ani nani imonli kube dedei ya?
主說：「誰是那忠心有見識的管家，主人派他管理家裏的人，按時分糧給他們呢？
43 Unan nmariari kucin kone, ule na Cikilare ba da seghe nsu nile imon na ataghe in suwe?
主人來到，看見僕人這樣行，那僕人就有福了。
44 Kidegene nworo munu, aba nighe imon mye vat.
我實在告訴你們，主人要派他管理一切所有的。
45 Kucin kone nwa woro kibnei, 'Cikilari ndandauna sa udak,' acizina ufo nacin mye nilime nan nishono, atunna ncii nin nso atah hem,
那僕人若心裏說：『我的主人必來得遲』，就動手打僕人和使女，並且吃喝醉酒；
46 cikilari kucin kone ba dak liri lo na adin ncawe ba, sa kubi ko na ayiru ba, aba kezughe agir, a ceoghe kiti na na salin yinnu.
在他想不到的日子，不知道的時辰，那僕人的主人要來，重重地處治他，定他和不忠心的人同罪。
47 Kucin kone nin tanni npilizu ncikilare, nin salin nke ncin nye sa asu nafo na Cikilare na bellin, iba foghe nin likuntung.
僕人知道主人的意思，卻不預備，又不順他的意思行，那僕人必多受責打；
48 Ame ule na ayiru ba, idinsu ile imon na ibatin ikpizighe, iba kutughe baat bara utanni mye, vat ile na inaghe gbadang, iba piziru gbardan kiti mye, ule na iyinna ninghe, iba tirinu gbardang kiti mye.
惟有那不知道的，做了當受責打的事，必少受責打；因為多給誰，就向誰多取；多託誰，就向誰多要。」
49 Nnna dak nda tii ulah inye, nda usu nigheri iwadi ita ula ku.
「我來要把火丟在地上，倘若已經着起來，不也是我所願意的嗎？
50 Meng dinin nshintinu ule na nba shintinu munu mun, ndi shotu iwadi imala!
我有當受的洗還沒有成就，我是何等地迫切呢？
51 Idin kpilizu nafo nna dak, nda ni munu nshau inye? Nani ba, nna dak nda wuso munuari.
你們以為我來，是叫地上太平嗎？我告訴你們，不是，乃是叫人紛爭。
52 Nene nbellin munu nanya kilari awatua ba yitu ku, anit na tatt ba su ivira nin na nanit natat.
從今以後，一家五個人將要紛爭：三個人和兩個人相爭，兩個人和三個人相爭；
53 Iba kosu kidowo, ucif nivira nin nsaune, usaune nivira nin ncif; unna nivira nin nshono, ushon nivira nin nnah; nan nles nivira nin nwul, uwul nivira nin nan nles.”
父親和兒子相爭， 兒子和父親相爭； 母親和女兒相爭， 女兒和母親相爭； 婆婆和媳婦相爭， 媳婦和婆婆相爭。」
54 Yesu wadi nbellu ligoze, tutun, “Asa iyene awut kusari kitene, asa woro, 'Na nin dandaunu,' ba uwauri ba juuy nanere udi.
耶穌又對眾人說：「你們看見西邊起了雲彩，就說：『要下一陣雨』；果然就有。
55 Asa iyene ufunu nuzu kadas, asa iworo, 'Kiti ba yitu puu kang,' nanere ba yitu.
起了南風，就說：『將要燥熱』；也就有了。
56 Anun anan rusuzu natiminne, iyiru ubellu nimon inyi nin kitene, ani iyaghari nta na iyiru ubellu kube ko na tidi nanye ba?
假冒為善的人哪，你們知道分辨天地的氣色，怎麼不知道分辨這時候呢？」
57 Iyaghari ntah na idin wucu kidegen nati mine ba?
「你們又為何不自己審量甚麼是合理的呢？
58 Asa uda nin nan nivira kitingo kubi na idi libau udowe keelin uliru baba iwa do idi teru munu kilari tigo.
你同告你的對頭去見官，還在路上，務要盡力地和他了結；恐怕他拉你到官面前，官交付差役，差役把你下在監裏。
59 Meng bellin munu, na uba nuzu nacara mine ba, se una nari fikubu na udumun vat.”
我告訴你，若有半文錢沒有還清，你斷不能從那裏出來。」
