Fjalët e urta 1
1 Fjalët e urta të Salomonit, birit të Davidit, mbret i Izraelit,
Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla Izraela;
2 për të njohur diturinë dhe për të mësuar gjykimet e mënçura;
Do poznania mądrości i karności, do zrozumienia słów roztropnych;
3 për të ditur si të veprosh me urti, me drejtësi, me gjykim dhe ndershmëri,
Do zdobycia pouczenia w mądrości, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 për t’u dhënë shkathtësi njerëzve të thjeshtë, njohje dhe reflektim të riut.
Do udzielenia prostym rozwagi, a młodemu – wiedzy i roztropności.
5 I urti do të dëgjojë dhe do të rritë diturinë e tij; njeriu i zgjuar do të përfitojë këshilla të urta,
Mądry posłucha i przybędzie mu wiedzy, a rozumny nabędzie rad;
6 për të kuptuar një sentencë dhe një enigmë, fjalët e të urtëve dhe thëniet e tyre të errëta.
Aby rozumieć przysłowia i [ich] wykładnię, słowa mądrych i ich zagadki.
7 Frika e Zotit është fillimi i njohjes; por njerëzit e pamend përçmojnë diturinë dhe arsimin.
Bojaźń PANA jest początkiem wiedzy, ale głupcy gardzą mądrością i karnością.
8 Dëgjo, o biri im, mësimet e atit tënd dhe mos i lër pas dore mësimet e nënes sate,
Synu mój, słuchaj pouczenia swego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki;
9 sepse janë një nur që zbukuron kokën tënde dhe një stoli në qafën tënde.
Bo one będą wdzięczną ozdobą na twojej głowie i [kosztownym] łańcuchem na szyi.
10 Biri im, në qoftë se mëkatarët duan të të mashtrojnë, mos prano,
Synu mój, jeśli grzesznicy cię namawiają, nie pozwalaj.
11 në qoftë se thonë: “Eja me ne; kemi ngritur një pritë për të derdhur gjak; i ngritëm gracka të pafajmit pa ndonjë shkak;
Jeśli mówią: Chodź z nami, czyhajmy na krew, zaczajmy się na niewinnego bez powodu;
Pożremy ich żywcem jak grób, całych, jak zstępujących do dołu; (Sheol h7585)
13 ne do të gjejmë lloj-lloj pasurish të çmueshme, do t’i mbushim shtëpitë tona me plaçka;
Znajdziemy wszelkie kosztowności, napełnimy swoje domy łupem;
14 ti do ta hedhësh në short pjesën tënde me ne, dhe të gjithë ne do të kemi një qese të vetme”;
Dziel z nami swój los; miejmy wszyscy jedną sakiewkę.
15 biri im, mos shko me ta në po atë rrugë, ndale hapin nga shtegu i tyre,
Synu mój, nie wyruszaj z nimi w drogę; powstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki.
16 sepse këmbët e tyre turren drejt së keqes dhe ata nxitojnë të derdhin gjak.
Ich nogi bowiem biegną do zła i spieszą się do przelania krwi.
17 Shtrihet më kot rrjeta përpara çdo lloji zogjsh;
Na próżno zastawia się sieci na oczach wszelkiego ptactwa.
18 por këta kurdisin prita kundër gjakut të vet dhe ngrenë kurthe kundër vetë jetës së tyre.
Oni też czyhają na własną krew, czają się na własne życie.
19 Të tilla janë rrugët e çdo njeriu të etur për pasuri; ajo ia heq jetën atyre që e kanë.
Takie są ścieżki każdego, który jest chciwy zysku; swojemu właścicielowi [taki zysk] odbiera życie.
20 Dituria bërtet nëpër rrugë, zëri i saj dëgjohet nëpër sheshe;
Mądrość woła na dworze, podnosi swój głos na ulicach.
21 ajo thërret në vendet ku ka turma dhe ligjëron në hyrje të portave të qytetit;
Woła w największym zgiełku, u wrót bram, w mieście wygłasza swoje słowa:
22 “Deri kur, o njerëz të thjeshtë, do t’ju pëlqejë thjeshtësia dhe tallësit do të kënaqen duke u tallur dhe budallenjtë do të urrejnë dijen?
Jak długo, prości, będziecie kochać głupotę, szydercy – lubować się w swoim szyderstwie, a głupi – nienawidzić wiedzy?
23 Ejani në vete nga qortimi im; ja, unë do të derdh mbi ju Frymën time dhe do t’ju bëj të njohura fjalët e mia.
Nawróćcie się na moje upomnienie; oto wyleję na was mojego ducha, oznajmię wam moje słowa.
24 Sepse unë thirra dhe ju nuk keni dashur, shtriva dorën time dhe askush prej jush nuk i kushtoi vëmendje,
Ponieważ wołałam, a odmawialiście; wyciągałam rękę, a nikt nie zważał;
25 përkundrazi hodhët poshtë të gjitha këshillat e mia dhe nuk pranuat ndreqjen time,
Owszem, odrzuciliście całą moją radę i nie chcieliście [przyjąć] mojego upomnienia;
26 edhe unë do të qesh me fatkeqësinë tuaj, do të tallem kur të vijë ajo që ju druani,
Dlatego będę się śmiać z waszego nieszczęścia, będę szydzić z was, gdy przyjdzie to, czego się boicie.
27 kur ajo që druani të vijë si një furtunë, dhe fatkeqësia juaj të vijë si një stuhi, kur t’ju mbulojnë fatkeqësia dhe ankthi.
Gdy nadejdzie jak spustoszenie to, czego się boicie, i [gdy] wasze nieszczęście nadciągnie jak wicher, gdy nadejdzie na was ucisk i cierpienie;
28 Atëherë ata do të më thërrasin mua, por unë nuk do të përgjigjem; do të më kërkojnë me kujdes, por nuk do të më gjejnë.
Wtedy będą mnie wzywać, a nie wysłucham; będą mnie szukać pilnie, lecz mnie nie znajdą.
29 Sepse kanë urryer dijen dhe nuk kanë zgjedhur frikën e Zotit,
Bo znienawidzili wiedzę i nie wybrali bojaźni PANA;
30 nuk kanë dashur të pranojnë këshillën time dhe kanë përbuzur të gjitha qortimet e mia.
Ani nie chcieli mojej rady, [ale] gardzili każdym moim upomnieniem.
31 Prandaj do të hanë frytin e sjelljes së tyre dhe do të ngopen me këshillat e tyre.
Dlatego spożyją owoc swoich dróg i będą nasyceni swymi radami.
32 Sepse përdalja e njerëzve të thjeshtë i vret dhe qetësia e rreme e budallenjve i zhduk;
Bo odstępstwo prostych zabije ich i szczęście głupich zgubi ich.
33 por ai që më dëgjon do të banojë një vend të sigurt, do të jetë me të vërtetë i qetë, pa frikë nga çfarëdo e keqe”.
[Ale] kto mnie słucha, będzie mieszkać bezpiecznie i będzie wolny od strachu przed złem.
