Fjalët e urta 6

1 Biri im, në qoftë se je bërë garant për të afërmin tënd, në rast se ke dhënë dorën si garanci për një të huaj,

Mein Kind, wirst du Bürge für deinen Nächsten und hast deine Hand bei einem Fremden verhaftet,

2 je zënë në lakun e fjalëve të gojës sate, je zënë nga fjalët e gojës sate.

so bist du verknüpft mit der Rede deines Mundes und gefangen mit den Reden deines Mundes.

3 Bëj këtë, pra, biri im, dhe shpengohu, sepse ke rënë në duart e të afërmit tënd. Shko, hidhu në këmbët e tij dhe ngul këmbë me të madhe te i afërmi yt.

So tu doch, mein Kind, also und errette dich; denn du bist deinem Nächsten in die Hände kommen; eile, dränge und treibe deinen Nächsten!

4 Mos u jep gjumë syve të tu as çlodhje qepallave të tua;

Laß deine Augen nicht schlafen noch deine Augenlider schlummern!

5 çlirohu si gazela nga dora e gjahtarit, si zogu nga dora e atij që kap zogjtë.

Errette dich wie ein Reh von der Hand und wie ein Vogel aus der Hand des Voglers.

6 Shko te milingona, o përtac, vër re zakonet e saj dhe bëhu i urtë.

Gehe hin zur Ameise, du Fauler, siehe ihre Weise an und lerne!

7 Ajo nuk ka as kryetar, as mbikëqyrës, as zot;

Ob sie wohl keinen Fürsten noch Hauptmann noch HERRN hat,

8 e gjen ushqimin në verë dhe mbledh zahirenë e saj gjatë korrjes.

bereitet sie doch ihr Brot im Sommer und sammelt ihre Speise in der Ernte.

9 Deri kur, o përtac, do të rrish duke fjetur? Kur do të shkundesh nga gjumi yt?

Wie lange, liegst du, Fauler? Wann willst du aufstehen von deinem Schlaf?

10 Të flesh pak, të dremitësh pak, të rrish me duar në ije për t’u çlodhur,

Ja, schlaf noch ein wenig, schlummere ein wenig, schlage die Hände ineinander ein wenig, daß du schlafest,

11 kështu varfëria jote do të vijë si një vjedhës, dhe skamja jote si një njeri i armatosur.

so wird dich die Armut übereilen wie ein Fußgänger und der Mangel wie ein gewappneter Mann.

12 Njeriu pa vlerë, njeriu i keq, ecën me një gojë të çoroditur;

Ein loser Mensch, ein schädlicher Mann, gehet mit verkehrtem Munde,

13 luan syrin, flet me këmbët, bën shenja me gishta;

winket mit Augen, deutet mit Füßen, zeiget mit Fingern,

14 ka ligësi në zemër, kurdis vazhdimisht të keqen dhe mbjell grindje.

trachtet allezeit Böses und Verkehrtes in seinem Herzen und richtet Hader an.

15 Prandaj shkatërrimi i tij do të vijë papritur, në një çast do të shkatërrohet pa rrugëdalje tjetër.

Darum wird ihm plötzlich sein Unfall kommen und wird schnell zerbrochen werden, daß keine Hilfe da sein wird.

16 Zoti i urren këto gjashtë gjëra, madje shtatë janë të neveritshme për të:

Diese sechs Stücke hasset der HERR, und am siebenten hat er einen Greuel:

17 sytë krenare, gjuha gënjeshtare, duart që derdhin gjak të pafajshëm,

hohe Augen, falsche Zungen, Hände, die unschuldig Blut vergießen;

18 zemra që kurdis plane të këqija, këmbët që turren shpejt drejt së keqes,

Herz, das mit bösen Tücken umgehet; Füße, die behende sind, Schaden zu tun;

19 dëshmitari i rremë që thotë gënjeshtra dhe ai që shtie grindje midis vëllezërve.

falscher Zeuge, der frech Lügen redet, und der Hader zwischen Brüdern anrichtet.

20 Biri im, ruaje urdhërimin e atit tënd dhe mos harro mësimet e nënës sate.

Mein Kind, bewahre die Gebote deines Vaters und laß nicht fahren das Gesetz deiner Mutter!

21 Mbaji vazhdimisht të lidhura në zemrën tënde dhe fiksoji rreth qafës sate.

Binde sie zusammen auf dein Herz allewege und hänge sie an deinen Hals:

22 Kur do të ecësh, do të të udhëheqin; kur të pushosh, do të të ruajnë; kur të zgjohesh, do të flasin me ty.

wenn du gehest, daß sie dich geleiten; wenn du dich legest, daß sie dich bewahren; wenn du aufwachest, daß sie dein Gespräch seien.

23 Sepse urdhërimi është një llambë, mësimi një dritë, dhe ndreqjet e mësimit janë rruga e jetës,

Denn das Gebot ist eine Leuchte und das Gesetz ein Licht; und die Strafe der Zucht ist ein Weg des Lebens,

24 për të të mbrojtur nga gruaja e keqe, nga lajkat e gjuhës të gruas së huaj.

auf daß du bewahret werdest vor dem bösen Weibe, vor der glatten Zunge der Fremden.

25 Mos dëshiro në zemrën tënde bukurinë e saj dhe mos u rrëmbe nga qepallat e saj.

Laß dich ihre Schöne nicht gelüsten in deinem Herzen und verfahe dich nicht an ihren Augenlidern.

26 Sepse për një prostitutë burri katandiset për një copë bukë, dhe gruaja e një tjetri gjuan shpirtin e vyer të një burri.

Denn eine Hure bringet einen ums Brot; aber ein Eheweib fähet das edle Leben.

27 A mund të mbajë burri një zjarr në gji të tij pa djegur rrobat e trupit?

Kann auch jemand ein Feuer im Busen behalten, daß seine Kleider nicht brennen?

28 A mund të ecë burri mbi qymyr të ndezur pa djegur këmbët e tij?

Wie sollte jemand auf Kohlen gehen, daß seine Füße nicht verbrannt würden?

29 Në këtë gjendje është ai që shkon tek gruaja e një tjetri; kush e prek nuk do të mbetet pa u ndëshkuar.

Also gehet es, wer zu seines Nächsten Weib gehet; es bleibt keiner ungestraft, der sie berühret.

30 Nuk përçmohet hajduti që vjedh për të shuar urinë kur është i uritur;

Es ist einem Diebe nicht so große Schmach, ob er stiehlt, seine Seele zu sättigen, weil ihn hungert.

31 por në rast se kapet në faj, duhet të kthejë shtatëfishin, dhe të japë tërë pasurinë e shtëpisë së tij.

Und ob er begriffen wird, gibt er's siebenfältig wieder und legt dar alles Gut in seinem Hause.

32 Por ai që kryen një shkelje kurore me një grua është një njeri pa mend; ai që bën një gjë të tillë shkatërron jetën e tij.

Aber der mit einem Weibe die Ehe bricht, der ist ein Narr, der bringet sein Leben ins Verderben.

33 Do të gjejë plagë dhe përçmim, dhe turpi i tij nuk do t’i hiqet kurrë.

Dazu trifft ihn Plage und Schande, und seine Schande wird nicht ausgetilget.

34 sepse xhelozia e tërbon bashkëshortin, që do të jetë i pamëshirshëm ditën e hakmarrjes.

Denn der Grimm des Mannes eifert und schonet nicht zur Zeit der Rache

35 Ai nuk do të pranojë asnjë shpërblim dhe nuk do të kënaqet, edhe sikur t’i bëjnë shumë dhurata.

und siehet keine Person an, die da versöhne, und nimmt's nicht an, ob du viel schenken wolltest.