Fjalët e urta 24

1 Mos i ki zili njerëzit e këqij dhe mos dëshiro të rrish me ta,

Kada ka yi ƙyashin mugaye, kada ka yi sha’awar ƙungiyarsu;

2 sepse zemra e tyre mendon për grabitje dhe buzët e tyre thonë se do të bëjnë të keqen.

gama leɓunansu suna maganar tā-da-na-zaune-tsaye ne.

3 Shtëpia ndërtohet me dituri dhe bëhet e qëndrueshme me maturi.

Ta wurin hikima ce ake gina gida, kuma ta wurin fahimi ake kafa ta;

4 Me dijen mbushen dhomat me lloj-lloj të mirash të çmueshme dhe të pëlqyeshme.

ta wurin sani ɗakunanta sukan cika da kyawawan kayayyaki masu daraja.

5 Njeriu i urtë është plot forcë, dhe njeriu që ka dituri e rrit fuqinë e tij.

Mutum mai hikima yana da iko sosai, kuma mutum mai sani yakan ƙaru da ƙarfi;

6 Sepse me këshilla të urta do të mund të bësh luftën tënde, dhe në numrin e madh të këshilltarëve është fitorja.

don yin yaƙi kana bukatar bishewa, kuma don ka yi nasara kana bukatar mashawarta masu yawa.

7 Dituria është shumë e lartë për budallanë; ai nuk e hap kurrë gojën te porta e qytetit.

Hikima ta yi wa wawa nisa ƙwarai a cikin taro a ƙofar gari ba shi da ta cewa.

8 Kush mendon të bëjë keq do të quhet mjeshtër intrigash.

Duk mai ƙulla mugunta za a ɗauka shi mai kuta hargitsi ne.

9 Synimi i pamend është mëkat dhe tallësi është një neveri për njerëzit.

Makircin wawa zunubi ne, mutane kuma sukan yi ƙyamar mai ba’a.

10 Po të mos kesh guxim ditën e fatkeqësisë, forca jote është shumë e pakët.

In ba ka da ƙarfi a lokacin wahala, ka tabbatar kai marar ƙarfi ne sosai!

11 Çliro ata që i tërheqin drejt vdekjes dhe mbaji ata që po i çojnë në thertore.

Ka kuɓutar da waɗanda ake ja zuwa inda za a kashe su; ka riƙe waɗanda suke tangaɗi zuwa wajen yanka.

12 Po të thuash: “Ja, ne nuk e dinim”, ai që peshon zemrat a nuk e shikon? Ai që ruan shpirtin tënd nuk e di vallë? Ai do t’i japë secilit simbas veprave të tij.

In kuka ce, “Ai, ba mu san wani abu a kai wannan ba,” shi da yake awon ba shi da zuciyar ganewa ne? Shi da yake tsare ranka bai sani ba ne? Ba zai sāka wa kowane mutum bisa ga abin da ya aikata ba?

13 Biri im, ha mjaltin sepse është i mirë; një huall mjalti do të jetë i ëmbël për shijen tënde.

Ka sha zuma, ɗana, ka sha zuma gama tana da kyau; zuma daga kaki yana da zaƙi a harshenka.

14 Kështu do të jetë njohja e diturisë për shpirtin tënd. Në rast se e gjen, do të ketë një të ardhme dhe shpresa jote nuk do të shkatërrohet.

Ka kuma san cewa hikima tana da zaƙi ga rai; in ka same ta, akwai sa zuciya ta nan gaba dominka, kuma sa zuciyarka ba za tă zama a banza ba.

15 O i pabesë, mos ngre kurthe kundër banesës së njeriut të drejtë, mos shkatërro vendin ku ai pushon,

Kada ka kwanta kana fako kamar ɗan iska don ƙwace gidan adali, kada ka ƙwace masa wurin zama;

16 sepse i drejti bie shtatë herë dhe ngrihet, kurse të pabesët përmbysen në fatkeqësi.

gama ko da adali ya fāɗi sau bakwai, yakan tashi kuma, amma bala’i kan kwantar da mugaye.

17 Kur armiku yt bie, mos u gëzo; kur është shtrirë për tokë, zemra jote të mos gëzohet,

Kada ka yi dariya sa’ad da abokin gāba ya fāɗi; sa’ad da ya yi tuntuɓe, kada ka yi farin ciki,

18 me qëllim që Zoti të mos shikojë dhe të mos i vijë keq, dhe të mos largojë prej tij zemërimin e vet.

in ba haka ba in Ubangiji ya gani ba zai amince ba ya kuma juye fushinsa daga gare shi.

19 Mos u zemëro për shkak të atyre që bëjnë të keqen dhe mos i ki smirë të pabesët,

Kada ka ji tsoro saboda masu mugunta ko ka yi ƙyashin mugaye,

20 sepse nuk do të ketë të ardhme për të keqin; llamba e të pabesëve do të fiket.

gama mugu ba shi da zuciya ta nan gaba, kuma fitilar mugaye za tă mutu.

21 Biri im, ki frikë nga Zoti dhe nga mbreti; mos u bashko me ata që duan të ndryshojnë;

Ka ji tsoron Ubangiji da kuma sarki, ɗana, kuma kada ka haɗa kai da masu tayarwa,

22 mjerimi i tyre do të vijë papritmas, dhe shkatërrimin e të dy palëve kush e njeh?

gama za a tura waɗannan biyu zuwa hallaka nan da nan, kuma wa ya sani irin bala’in da za su iya kawowa?

23 Edhe këto gjëra janë për të urtit. Nuk është mirë të kesh preferenca personale në gjykim.

Waɗannan ma maganganun masu hikima ne, Nunan sonkai a shari’a ba shi da kyau.

24 Ai që i thotë të pabesit: “Ti je i drejtë”, do të mallkohet nga popujt dhe kombet do ta nëmin.

Duk wanda ya ce wa mai laifi, “Ba ka da laifi”, mutane za su la’ance shi al’umma kuma za tă ce ba a san shi ba.

25 Por ata që e qortojnë të pabesin do të gjejnë kënaqësi dhe mbi ta do të zbresin bekimet më të mira.

Amma zai zama da lafiya ga duk waɗanda suka hukunta masu laifi, kuma babban albarka zai zo a kansu.

26 Ai që jep një përgjigje të drejtë jep një të puthur mbi buzët.

Amsa da take ta gaskiya tana kamar sumba a leɓuna.

27 Vër në vijë punët e tua të jashtme, vër në rregull arat e tua dhe pastaj ndërto shtëpinë tënde.

Ka gama aikinka ka kuma shirya gonakinka; bayan haka, ka gina gidanka.

28 Mos dëshmo pa arsye kundër të afërmit tënd dhe mos gënje me buzët e tua.

Kada ka ba da shaida a kan maƙwabcinka ba tare da isashen dalili ba, ko ka yi amfani da leɓunanka ka yi ruɗu.

29 Mos thuaj: “Ashtu si ma bëri mua, kështu do t’ia bëj edhe unë; do t’ia kthej simbas sjelljes së tij”.

Kada ka ce, “Zan yi masa kamar yadda ya yi mini; zan rama abin da wannan mutum ya yi mini.”

30 Kalova pranë arës së përtacit dhe pranë vreshtit të njeriut që s’ka mend;

Na wuce cikin gonar rago, na wuce cikin gonar inabin mutumin da ba shi da azanci;

31 dhe ja, kudo rriteshin ferrat, ferrishtet e zinin tokën dhe muri prej gurësh ishte shembur.

ƙayayyuwa sun yi girma ko’ina, ciyayi sun rufe ƙasar, katangar duwatsu duk ta rushe.

32 Duke parë këtë, u mendova me kujdes; nga sa pashë nxora një mësim:

Na yi tunani a zuciyata na kuwa koyi darasi daga abin da na gani.

33 të flesh pak, të dremitësh pak, të rrish pak me duar në ije për të pushuar;

Ɗan barci, ɗan gyangyaɗi, ɗan naɗin hannuwa don a huta,

34 kështu varfëria jote do të vijë si një vjedhës dhe skamja jote si një njeri i armatosur.

sai talauci ya shigo maka kamar’yan fashi rashi kuma ya zo maka kamar mai hari.