Fjalët e urta 24

1 Mos i ki zili njerëzit e këqij dhe mos dëshiro të rrish me ta,

Beneide böse Menschen nicht und begehre nicht, es mit ihnen zu halten;

2 sepse zemra e tyre mendon për grabitje dhe buzët e tyre thonë se do të bëjnë të keqen.

denn ihr Herz trachtet nach Schaden, und ihre Lippen reden Unheil!

3 Shtëpia ndërtohet me dituri dhe bëhet e qëndrueshme me maturi.

Durch Weisheit wird ein Haus gebaut, und durch Verstand wird es sich behaupten;

4 Me dijen mbushen dhomat me lloj-lloj të mirash të çmueshme dhe të pëlqyeshme.

auch werden durch Einsicht seine Kammern mit allerlei köstlichem und lieblichem Gut gefüllt.

5 Njeriu i urtë është plot forcë, dhe njeriu që ka dituri e rrit fuqinë e tij.

Ein weiser Mann ist stark, und ein verständiger Mensch stählt seine Kraft.

6 Sepse me këshilla të urta do të mund të bësh luftën tënde, dhe në numrin e madh të këshilltarëve është fitorja.

Denn durch kluge Maßregeln gewinnst du die Schlacht und durch die Menge der Ratgeber den Sieg.

7 Dituria është shumë e lartë për budallanë; ai nuk e hap kurrë gojën te porta e qytetit.

Die Weisheit ist dem Narren zu hoch; er tut seinen Mund nicht auf im Tor!

8 Kush mendon të bëjë keq do të quhet mjeshtër intrigash.

Wer vorsätzlich Böses tut, den nenne man einen Bösewicht!

9 Synimi i pamend është mëkat dhe tallësi është një neveri për njerëzit.

Dummheiten ersinnen ist Sünde, und ein Spötter ist ein abscheulicher Mensch!

10 Po të mos kesh guxim ditën e fatkeqësisë, forca jote është shumë e pakët.

Zeigst du dich schwach am Tage der Not, so ist deine Kraft beschränkt!

11 Çliro ata që i tërheqin drejt vdekjes dhe mbaji ata që po i çojnë në thertore.

Errette, die zum Tode geschleppt werden, und die zur Schlachtbank wanken, halte zurück!

12 Po të thuash: “Ja, ne nuk e dinim”, ai që peshon zemrat a nuk e shikon? Ai që ruan shpirtin tënd nuk e di vallë? Ai do t’i japë secilit simbas veprave të tij.

Wenn du sagen wolltest: «Siehe, wir haben das nicht gewußt!» wird nicht der, welcher die Herzen prüft, es merken, und der deine Seele beobachtet, es wahrnehmen und dem Menschen vergelten nach seinem Tun?

13 Biri im, ha mjaltin sepse është i mirë; një huall mjalti do të jetë i ëmbël për shijen tënde.

Iß Honig, mein Sohn, denn er ist gut, und Honigseim ist süß für deinen Gaumen!

14 Kështu do të jetë njohja e diturisë për shpirtin tënd. Në rast se e gjen, do të ketë një të ardhme dhe shpresa jote nuk do të shkatërrohet.

So erkenne auch, daß die Weisheit gut ist für deine Seele; wenn du sie gefunden hast, so hast du eine Zukunft, und deine Hoffnung wird nicht vernichtet werden.

15 O i pabesë, mos ngre kurthe kundër banesës së njeriut të drejtë, mos shkatërro vendin ku ai pushon,

Du Gottloser, laure nicht auf die Wohnung des Gerechten und störe seine Ruhe nicht!

16 sepse i drejti bie shtatë herë dhe ngrihet, kurse të pabesët përmbysen në fatkeqësi.

Denn der Gerechte fällt siebenmal und steht wieder auf; aber die Gottlosen stürzen nieder im Unglück.

17 Kur armiku yt bie, mos u gëzo; kur është shtrirë për tokë, zemra jote të mos gëzohet,

Freue dich nicht über den Fall deines Feindes, und wenn er strauchelt, so frohlocke nicht!

18 me qëllim që Zoti të mos shikojë dhe të mos i vijë keq, dhe të mos largojë prej tij zemërimin e vet.

daß nicht der HERR es sehe und es ihm mißfalle und er seinen Zorn abwende von ihm.

19 Mos u zemëro për shkak të atyre që bëjnë të keqen dhe mos i ki smirë të pabesët,

Erzürne dich nicht über die Bösen, sei nicht neidisch auf die Übeltäter!

20 sepse nuk do të ketë të ardhme për të keqin; llamba e të pabesëve do të fiket.

Denn der Böse hat keine Zukunft, und die Leuchte der Gottlosen wird erlöschen.

21 Biri im, ki frikë nga Zoti dhe nga mbreti; mos u bashko me ata që duan të ndryshojnë;

Fürchte den HERRN, mein Sohn, und den König, und laß dich nicht mit Neuerungssüchtigen ein!

22 mjerimi i tyre do të vijë papritmas, dhe shkatërrimin e të dy palëve kush e njeh?

Denn ihr Unglück wird plötzlich kommen und ihrer beider Verderben; wer kennt es?

23 Edhe këto gjëra janë për të urtit. Nuk është mirë të kesh preferenca personale në gjykim.

Auch diese Sprüche kommen von den Weisen: die Person ansehen im Gericht, ist nicht gut.

24 Ai që i thotë të pabesit: “Ti je i drejtë”, do të mallkohet nga popujt dhe kombet do ta nëmin.

Wer zum Gottlosen spricht: «Du bist gerecht!» dem fluchen die Völker, und die Leute verwünschen ihn;

25 Por ata që e qortojnë të pabesin do të gjejnë kënaqësi dhe mbi ta do të zbresin bekimet më të mira.

aber an denen, die recht richten, hat man Wohlgefallen, und über sie kommt der Segen des Guten.

26 Ai që jep një përgjigje të drejtë jep një të puthur mbi buzët.

Eine rechte Antwort ist wie ein Kuß auf die Lippen.

27 Vër në vijë punët e tua të jashtme, vër në rregull arat e tua dhe pastaj ndërto shtëpinë tënde.

Verrichte zuerst draußen dein Geschäft und besorge deine Feldarbeit, darnach baue dein Haus.

28 Mos dëshmo pa arsye kundër të afërmit tënd dhe mos gënje me buzët e tua.

Tritt nicht ohne Ursache als Zeuge auf wider deinen Nächsten! Was willst du irreführen mit deinen Lippen?

29 Mos thuaj: “Ashtu si ma bëri mua, kështu do t’ia bëj edhe unë; do t’ia kthej simbas sjelljes së tij”.

Sage nicht: «Wie er mir getan, so will ich ihm tun; ich will dem Mann vergelten nach seinem Werk!»

30 Kalova pranë arës së përtacit dhe pranë vreshtit të njeriut që s’ka mend;

Ich ging vorüber an dem Acker des Faulen und an dem Weinberge des Unverständigen

31 dhe ja, kudo rriteshin ferrat, ferrishtet e zinin tokën dhe muri prej gurësh ishte shembur.

und siehe, er ging ganz in Disteln auf, und Nesseln überwucherten ihn, und seine Mauer war eingestürzt.

32 Duke parë këtë, u mendova me kujdes; nga sa pashë nxora një mësim:

Das sah ich und nahm es zu Herzen; ich betrachtete es und zog eine Lehre daraus:

33 të flesh pak, të dremitësh pak, të rrish pak me duar në ije për të pushuar;

«Ein wenig schlafen, ein wenig schlummern, die Hände ein wenig ineinanderlegen, um zu ruhen»;

34 kështu varfëria jote do të vijë si një vjedhës dhe skamja jote si një njeri i armatosur.

so kommt deine Armut wie ein Landstreicher dahergeschritten und dein Mangel wie ein gewappneter Mann!