Fjalët e urta 22

1 Një nam i mirë është më i pëlqyeshëm se pasuritë e mëdha, dhe hiri është më i pëlqyeshëm se argjendi dhe ari.

Das Gerücht ist köstlicher denn großer Reichtum und Gunst besser denn Silber und Gold.

2 I pasuri dhe i varfëri kanë këtë të përbashkët: të dy i ka bërë Zoti.

Reiche und Arme müssen untereinander sein; der HERR hat sie alle gemacht.

3 Njeriu i matur e shikon të keqen dhe fshihet; por njerëzit naivë shkojnë tutje dhe dënohen.

Der Witzige siehet das Unglück und verbirgt sich; die Albernen gehen durchhin und werden beschädigt.

4 Çmimi i përvujtërisë është frika e Zotit, pasuria, lavdia dhe jeta.

Wo man leidet in des HERRN Furcht, da ist Reichtum, Ehre und Leben.

5 Ferra dhe leqe gjenden në udhën e të çoroditurit; kush kujdeset për jetën e vet rri larg tyre.

Stacheln und Stricke sind auf dem Wege des Verkehrten; wer aber sich davon fernet, bewahret sein Leben.

6 Mësoji fëmijës rrugën që duhet të ndjekë, dhe ai nuk do të largohet prej saj edhe kur të plaket.

Wie man einen Knaben gewöhnt, so läßt er nicht davon, wenn er alt wird.

7 I pasuri sundon mbi të varfërit, dhe huamarrësi është skllav i huadhënësit.

Der Reiche herrschet über die Armen, und wer borget, ist des Lehners Knecht.

8 Kush mbjell padrejtësi ka për të korrur telashe dhe shufra e zemërimit të tij do të asgjesohet.

Wer Unrecht säet, der wird Mühe ernten und wird durch die Rute seiner Bosheit umkommen.

9 Njeriu me sy dashamirës do të bekohet, sepse i jep bukë të varfërit.

Ein gut Auge wird gesegnet; denn er gibt seines Brots den Armen.

10 Përzëre tallësin dhe grindjet do të ikin bashkë me të; po, grindjet dhe fyerjet do të pushojnë.

Treibe den Spötter aus, so gehet der Zank weg, so höret auf Hader und Schmach.

11 Kush e do pastërtinë e zemrës dhe ka hir mbi buzët do ta ketë shok mbretin.

Wer ein treu Herz und liebliche Rede hat, des Freund ist der König.

12 Sytë e Zotit ruajnë dijen, por ai i bën të kota fjalët e të pabesit.

Die Augen des HERRN behüten guten Rat; aber die Worte des Verächters verkehret er.

13 Përtaci thotë: “Jashtë ka një luan; do të vritem rrugës”.

Der Faule spricht: Es ist ein Löwe draußen, ich möchte erwürget werden auf der Gasse.

14 Goja e gruas që shkel kurorën është një gropë e thellë; ai që ka zemëruar Zotin do të bjerë në të.

Der Huren Mund ist eine tiefe Grube; wem der HERR ungnädig ist, der fället drein.

15 Marrëzia lidhet me zemrën e fëmijës, por shufra e korrigjimit do ta largojë prej saj.

Torheit steckt dem Knaben im Herzen; aber die Rute der Zucht wird sie ferne von ihm treiben.

16 Ai që shtyp të varfërin për t’u pasuruar dhe ai që i jep të pasurit, me siguri do të varfërohet.

Wer dem Armen unrecht tut, daß seines Guts viel werde, der wird auch einem Reichen geben und mangeln.

17 Vëru veshin dhe dëgjo fjalët e të urtëve, dhe jepja zemrën dijes sime.

Neige deine Ohren und höre die Worte der Weisen und nimm zu Herzen meine Lehre.

18 sepse për ty do të jetë e këndshme t’i ruash në intimitetin tënd dhe t’i kesh të gjitha gati mbi buzët e tua.

Denn es wird dir sanft tun, wo du sie wirst bei dir behalten, und werden miteinander durch deinen Mund wohl geraten,

19 Me qëllim që besimin tënd ta kesh te Zoti, sot të kam mësuar, po, pikërisht ty.

daß deine Hoffnung sei auf den HERRN. Ich muß dich solches täglich erinnern dir zu gut.

20 A nuk të kam shkruar në të kaluarën aforizma që kanë të bëjnë me këshillimin dhe diturinë,

Hab ich dir's nicht mannigfaltiglich vorgeschrieben mit Raten und Lehren,

21 në mënyrë që të njohësh sigurinë e fjalëve të së vërtetës, me qëllim që t’u përgjigjesh me fjalë të vërteta atyre që të dërgojnë?

daß ich dir zeigete einen gewissen Grund der Wahrheit, daß du recht antworten könntest denen, die dich senden?

22 Mos e vidh të varfërin, sepse është i varfër, dhe mos e shtyp të mjerin te porta,

Beraube den Armen nicht, ob er wohl arm ist, und unterdrücke den Elenden nicht im Tor;

23 sepse Zoti do të mbrojë çështjen e tyre dhe do t’u heqë jetën atyre që i kanë zhveshur.

denn der HERR wird ihre Sache handeln und wird ihre Untertreter untertreten.

24 Mos lidh miqësi me njeriun zemërak dhe mos u shoqëro me njeriun idhnak,

Geselle dich nicht zum zornigen Mann und halte dich nicht zu einem grimmigen Mann;

25 që të mos mësosh rrugët e tij dhe të mos gjesh një kurth për shpirtin tënd.

du möchtest seinen Weg lernen und deiner Seele Ärgernis empfahen.

26 Mos u bëj si ata që japin dorën si garanci, që bëhen garant për borxhet e të tjerëve.

Sei nicht bei denen, die ihre Hand verhaften und für Schuld Bürge werden;

27 Në qoftë se nuk ke asgjë me se të paguash, pse duhet të të heqë shtratin poshtë vetes?

denn wo du es nicht hast zu bezahlen, so wird man dir dein Bett unter dir wegnehmen.

28 Mos e luaj kufirin e vjetër, të vendosur nga etërit e tu.

Treibe nicht zurück die vorigen Grenzen, die deine Väter gemacht haben!

29 A ke parë një njeri të papërtueshëm në punën e tij? Ai do të paraqitet në prani të mbretit dhe nuk do të qëndrojë para njerëzve të humbur.

Siehest du einen Mann endelich in seinem Geschäfte, der wird vor den Königen stehen und wird nicht vor den Unedlen stehen.