Fjalët e urta 17

1 Éshtë më mirë një copë bukë thatë me paqe se sa një shtëpi plot me kafshë të vrara me grindje.

E’ meglio un tozzo di pan secco con la pace, che una casa piena di carni con la discordia.

2 Shërbëtori që vepron me urtësi ka për të sunduar mbi të birin që e turpëron dhe do të marrë një pjesë të trashëgimisë bashkë me vëllezërit.

Il servo sagace dominerà sul figlio che fa onta, e avrà parte all’eredità insieme coi fratelli.

3 Poçi është për argjendin dhe furra për arin, por ai që provon zemrat është Zoti.

La coppella è per l’argento e il fornello per l’oro, ma chi prova i cuori è l’Eterno.

4 Njeriu i keq dëgjon buzët e liga, gënjeshtari dëgjon gjuhën e çoroditur.

Il malvagio dà ascolto alle labbra inique, e il bugiardo dà retta alla cattiva lingua.

5 Ai që përqesh të varfërin fyen Atë që e ka krijuar; ai që kënaqet me fatkeqësinë e tjetrit nuk do të mbetet pa u ndëshkuar.

Chi beffa il povero oltraggia Colui che l’ha fatto; chi si rallegra dell’altrui sventura non rimarrà impunito.

6 Bijtë e bijve janë kurora e pleqve, dhe lavdia e bijve janë etërit e tyre.

I figliuoli de’ figliuoli son la corona de’ vecchi, e i padri son la gloria dei loro figliuoli.

7 Budallait nuk i shkon një e folur e bukur, aq më pak princit nuk i shkojnë buzë gënjeshtare,

Un parlar solenne non s’addice all’uomo da nulla; quanto meno s’addicono ad un principe labbra bugiarde!

8 Një dhuratë është një gur i çmuar në sytë e atij që e ka; ngado që kthehet, ai ia del.

Il regalo è una pietra preziosa agli occhi di chi lo possiede; dovunque si volga, egli riesce.

9 Kush mbulon një faj fiton dashuri, por kush i rikthehet përsëri ndan miqtë më të mirë.

Chi copre i falli si procura amore, ma chi sempre vi torna su, disunisce gli amici migliori.

10 Një qortim depërton më thellë te njeriu me mend se sa njëqind goditje te budallai.

Un rimprovero fa più impressione all’uomo intelligente, che cento percosse allo stolto.

11 Njeriu i keq nuk kërkon gjë tjetër veç të ngrerë krye, prandaj do të dërgohet kundër tij një lajmëtar mizor.

Il malvagio non cerca che ribellione, ma un messaggero crudele gli sarà mandato contro.

12 Éshtë më mirë të takosh një harushë se cilës i kanë vjedhur këlyshët e vet se sa një budalla në marrëzinë e tij.

Meglio imbattersi in un’orsa derubata dei suoi piccini, che in un insensato nella sua follia.

13 E keqja nuk do të largohet nga shtëpia e atij që së mirës i përgjigjet me të keqen.

Il male non si dipartirà dalla casa di chi rende il male per il bene.

14 Të fillosh një grindje është sikur t’u çelësh rrugë ujërave; prandaj ndërprite grindjen përpara se të acarohet.

Cominciare una contesa è dar la stura all’acqua; perciò ritirati prima che la lite s’inasprisca.

15 Ai që nxjerr të pafajshëm fajtorin dhe ai që dënon të drejtin janë që të dy të neveritshëm për Zotin.

Chi assolve il reo e chi condanna il giusto sono ambedue in abominio all’Eterno.

16 Ç’duhet paraja në duart e budallait? Mos vallë për të blerë dituri, kur ai nuk ka mend fare?

A che serve il danaro in mano allo stolto? ad acquistar saviezza?… Ma se non ha senno!

17 Miku të do në çdo kohë, por vëllai lind për ditë të vështira.

L’amico ama in ogni tempo; è nato per essere un fratello nella distretta.

18 Njeriu që nuk ka mend jep dorën si garanci dhe merr zotime për të afërmin e tij.

L’uomo privo di senno dà la mano e fa sicurtà per altri davanti al suo prossimo.

19 Ai që do mëkatin i do grindjet, dhe ai që ngre portën e tij kërkon rrënim.

Chi ama le liti ama il peccato; chi alza troppo la sua porta, cerca la rovina.

20 Njeriu zemërshthurur nuk gjen asnjë të mirë, dhe ai që ka gjuhën e çoroditur bie në telashe.

Chi ha il cuor falso non trova bene, e chi ha la lingua perversa cade nella sciagura.

21 Atij që i lind një budalla do t’i vijnë hidhërime dhe ati i një budallai nuk mund të ketë gëzim.

Chi genera uno stolto ne avrà cordoglio, e il padre dell’uomo da nulla non avrà gioia.

22 Një zemër e gëzuar është një ilaç i mirë, por një frymë e dërrmuar i than kockat.

Un cuore allegro è un buon rimedio, ma uno spirito abbattuto secca l’ossa.

23 I pabesi pranon dhurata fshehurazi për të prishur rrugët e drejtësisë.

L’empio accetta regali di sottomano per pervertire le vie della giustizia.

24 Dituria qëndron para atij që ka mend, por sytë e budallait enden deri në cepat më të largëta të dheut.

La sapienza sta dinanzi a chi ha intelligenza, ma gli occhi dello stolto vagano agli estremi confini della terra.

25 Biri budalla është një burim vuajtjesh për atin e tij dhe hidhërim për atë që e ka lindur.

Il figliuolo stolto è il cordoglio del padre e l’amarezza di colei che l’ha partorito.

26 Nuk është mirë të dënosh të drejtin, as të godasësh princat për ndershmërinë e tyre.

Non è bene condannare il giusto, foss’anche ad un’ammenda, né colpire i principi per la loro probità.

27 Kush i mat fjalët e veta ka dije, dhe kush ka një shpirt të qetë është njeri i matur.

Chi modera le sue parole possiede la scienza, e chi ha lo spirito calmo è un uomo prudente.

28 Budallai, edhe kur hesht, konsiderohet i urtë dhe, kur i mban të mbyllura buzët e tij, konsiderohet i zgjuar.

Anche lo stolto, quando tace, passa per savio; chi tien chiuse le labbra è uomo intelligente.