Fjalët e urta 17

1 Éshtë më mirë një copë bukë thatë me paqe se sa një shtëpi plot me kafshë të vrara me grindje.

Mieux vaut un morceau de pain sec là où il y a la paix, qu'une maison pleine de viandes apprêtées, [là] où il y a des querelles.

2 Shërbëtori që vepron me urtësi ka për të sunduar mbi të birin që e turpëron dhe do të marrë një pjesë të trashëgimisë bashkë me vëllezërit.

Le serviteur prudent sera maître sur l'enfant qui fait honte, et il partagera l'héritage entre les frères.

3 Poçi është për argjendin dhe furra për arin, por ai që provon zemrat është Zoti.

Le fourneau est pour éprouver l'argent, et le creuset, l'or; mais l'Eternel éprouve les cœurs.

4 Njeriu i keq dëgjon buzët e liga, gënjeshtari dëgjon gjuhën e çoroditur.

Le malin est attentif à la lèvre trompeuse, et le menteur écoute la mauvaise langue.

5 Ai që përqesh të varfërin fyen Atë që e ka krijuar; ai që kënaqet me fatkeqësinë e tjetrit nuk do të mbetet pa u ndëshkuar.

Celui qui se moque du pauvre, déshonore celui qui a fait le pauvre; et celui qui se réjouit de la calamité, ne demeurera point impuni.

6 Bijtë e bijve janë kurora e pleqve, dhe lavdia e bijve janë etërit e tyre.

Les enfants des enfants sont la couronne des vieilles gens, et l'honneur des enfants ce sont leurs pères.

7 Budallait nuk i shkon një e folur e bukur, aq më pak princit nuk i shkojnë buzë gënjeshtare,

La parole grave ne convient point à un fou; combien moins la parole de mensonge aux principaux [d'entre le peuple.]

8 Një dhuratë është një gur i çmuar në sytë e atij që e ka; ngado që kthehet, ai ia del.

Le présent est [comme] une pierre précieuse aux yeux de ceux qui y sont adonnés; de quelque côté qu'il se tourne, il réussit.

9 Kush mbulon një faj fiton dashuri, por kush i rikthehet përsëri ndan miqtë më të mirë.

Celui qui cache le forfait, cherche l'amitié; mais celui qui rapporte la chose, met le plus grand ami en division.

10 Një qortim depërton më thellë te njeriu me mend se sa njëqind goditje te budallai.

La répréhension se fait mieux sentir à l'homme prudent, que cent coups au fou.

11 Njeriu i keq nuk kërkon gjë tjetër veç të ngrerë krye, prandaj do të dërgohet kundër tij një lajmëtar mizor.

Le malin ne cherche que rébellion, mais le messager cruel sera envoyé contre lui.

12 Éshtë më mirë të takosh një harushë se cilës i kanë vjedhur këlyshët e vet se sa një budalla në marrëzinë e tij.

Que l'homme rencontre plutôt une ourse qui a perdu ses petits, qu'un fou dans sa folie.

13 E keqja nuk do të largohet nga shtëpia e atij që së mirës i përgjigjet me të keqen.

Le mal ne partira point de la maison de celui qui rend le mal pour le bien.

14 Të fillosh një grindje është sikur t’u çelësh rrugë ujërave; prandaj ndërprite grindjen përpara se të acarohet.

Le commencement d'une querelle est [comme] quand on lâche l'eau; mais avant qu'on vienne à la mêlée, retire-toi.

15 Ai që nxjerr të pafajshëm fajtorin dhe ai që dënon të drejtin janë që të dy të neveritshëm për Zotin.

Celui qui déclare juste le méchant, et celui qui déclare méchant le juste, sont tous deux en abomination à l'Eternel.

16 Ç’duhet paraja në duart e budallait? Mos vallë për të blerë dituri, kur ai nuk ka mend fare?

Que sert le prix dans la main du fou pour acheter la sagesse, vu qu'il n'a point de sens?

17 Miku të do në çdo kohë, por vëllai lind për ditë të vështira.

L'intime ami aime en tout temps, et il naîtra [comme] un frère dans la détresse.

18 Njeriu që nuk ka mend jep dorën si garanci dhe merr zotime për të afërmin e tij.

Celui-là est dépourvu de sens qui touche à la main, et qui se rend caution envers son ami.

19 Ai që do mëkatin i do grindjet, dhe ai që ngre portën e tij kërkon rrënim.

Celui qui aime les querelles, aime le forfait; celui qui hausse son portail, cherche sa ruine.

20 Njeriu zemërshthurur nuk gjen asnjë të mirë, dhe ai që ka gjuhën e çoroditur bie në telashe.

Celui qui est pervers de cœur, ne trouvera point le bien; et l'hypocrite tombera dans la calamité.

21 Atij që i lind një budalla do t’i vijnë hidhërime dhe ati i një budallai nuk mund të ketë gëzim.

Celui qui engendre un fou, en aura de l'ennui, et le père du fou ne se réjouira point.

22 Një zemër e gëzuar është një ilaç i mirë, por një frymë e dërrmuar i than kockat.

Le cœur joyeux vaut une médecine; mais l'esprit abattu dessèche les os.

23 I pabesi pranon dhurata fshehurazi për të prishur rrugët e drejtësisë.

Le méchant prend le présent du sein, pour pervertir les voies de jugement.

24 Dituria qëndron para atij që ka mend, por sytë e budallait enden deri në cepat më të largëta të dheut.

La sagesse est en la présence de l'homme prudent; mais les yeux du fou sont au bout de la terre.

25 Biri budalla është një burim vuajtjesh për atin e tij dhe hidhërim për atë që e ka lindur.

L'enfant insensé est l'ennui de son père, et l'amertume de celle qui l'a enfanté.

26 Nuk është mirë të dënosh të drejtin, as të godasësh princat për ndershmërinë e tyre.

Il n'est pas juste de condamner l'innocent à l'amende, ni que les principaux [d'entre le peuple] frappent quelqu'un pour avoir agi avec droiture.

27 Kush i mat fjalët e veta ka dije, dhe kush ka një shpirt të qetë është njeri i matur.

L'homme retenu dans ses paroles sait ce que c'est que de la science, et l'homme qui est d'un esprit froid, est un homme intelligent.

28 Budallai, edhe kur hesht, konsiderohet i urtë dhe, kur i mban të mbyllura buzët e tij, konsiderohet i zgjuar.

Même le fou, quand il se tait, est réputé sage; et celui qui serre ses lèvres, est réputé entendu.